Leis escòlas marselhesas dins lo pàti

« Lei muralhas que prometon de s’espotir, e mume pas de PQ au pati ! » Un còp de mai la situacien dei 444 escòlas de Marselha vèn sus lo davant de la scèna. E pas per lo melhor. Après lo pastís deis inscripciens de 2013, la panica de la messa en òbra deis animaciens peri escolaris de 2014-15, vaquí la manca d’entretenença en 2016.
 
Leis escòlas bastidas per l’arquitècte Egger dau temps de Gaston Defferre an fach son temps. Eron pas fachas per un siècle. « Aurián ameritadas un plan d’urgènci, am’un fons qu’es de crear » que clamava Karim Zeribi, lo conselhier municipau EELV, lo uech de febrier au Consèu Municipau. E d’ajustar : « dau moment que fariá trabalhar d’artesans marselhés. »
 
« Fau dire que de chantiers, ne’n avèm un pauc de’n pertot, mai son pas satisfasents » que nos vèn Celina, ela mestressa d’escòla dau costat de Sant-Lop (10en arrondiment).
 
Despuei vint ans qu’ensenha dins mai que d’una escòla, a de rotina. Lei 8,2 M€ annuaus à Marselha d’òbras de maçonariá o d’electricitat, per ela, vòlon dire trebaus, engatças e tirassatges.

« Lo sistèma me sembla folastre. Am’un auvàri de plombariá, per exemple, nos fau avisar la Comuna de sector, proprietàri dau luec. Lo conselhier municipau referent va discutir per assajar de nos desclarar prioritaris. Puei, après un temps, s’an lei dardenas , son consèu municipau votarà un budgèt per lo chantier…Es alòr, après de mes, qu’arriban leis empachas ».
 
Es que lei mercats devon se faire mestier per mestier. Impossible de passar un contract am’una entrepressa baila qu’entrainarà leis autres, coma se fai am’una rota de tirar, o un HLM de bastir.

Amé leis escòlas, fau passar un mercat amé lo plombier, mai tanben un autre amé lo maçon, bòrd que l’aiga fugida a poirrit la muralha, e amé l’electrician, perqué lei cables èron dins aquela muralha…
 
« Mai podètz pas faire trabalhar l’un avans l’autre ; e de reglar tot aquò fai tirassar ! Es la reson premièra perdequé la renovacien de totei lei refectòris a pas poscut se faire dins un estiu tot entier. A la rintrada, nos a faugut donar lo mume picanica ai dròlles pichons, chasque jorn, sege jorns a-de-rèng » que se desòla Celina. « Nos a fa pena, mai lo chantier s’esperlongava ».

Dau costat de la Comuna, l’ajoncha, Danielle Casanova, amolona lei chifres : 12 miliens per bastir l’escòla de la Busserina, encara de miliens per aquela de la Capeleta, doge projècts d’escòla a reviscolar l’an que vèn…E 25 miliens per assegurar leis animaciens peri escolaris que l’Estat a vòugut.
 
Au consèu municipau, mai que d’un s’es estonat de la moderacien de Jan-Marc Coppola, baile dau grop comunista, sus aquela questien. « La recèrca de l’egalitat entre totei demanda que siegue l’Escòla que se’n ocupe, dau temps escolàri ».
 
E, se siam luenh, aquí, dau manca de papier igienic ais escòlas, li sembla pas nèci , a la Celina, d’abordar la questien.
 
« Am’aquò, lo lassitge de nòstrei pichons escolans s’explica mai qu’am’aqueleis istòris de fenèstras que se jonhon mau ».  
 
73 000 escolans dei mairalas e dei classas elementaris devián arrestar la classa una miegjornada per setmana per faire de musica, lo clown, de pintura o que que siegue, am’un personau qualifiat d’animators.
 
Un an après lo sistèma es un naufragi, que ditz Celina. « La bailessa de la còla d’animators, sensa Bafa  (Brevet d'animateur, Ndlr) e que chanjan tot lo temps, l’avèm jamai vista, bòrd que vèn lo jorn que la còla ensenhairitz l’i es pas… Degun saup ce que se debana dins aquela miegjornada. D’un autre latz avèm nòstreis Atsem (lei « tatàs » deis escòlas, coma li dison, Ndlr) am’ un CAP pichona enfança, que son emplegadas ren que per ajudar lei pichons a escampar d’aiga … »

L’an passat èra lo divèndres, aqueleis animaciens, e lei parents laissavan pas sei dròlles a l’escòla, quand èra possible. « Mai en 2016, es per mitat lo dimars e lo dijòus que se debana. Lo lassitge dei enfants, va vesèm bèn, lo lendeman. »
 
Lo rapòrt sus lo vielhum deis escòlas marselhesas que vèn de demandar au Rector la ministra Najat Vallaud-Belkacem, devriá lo doblar d’un autre, sus la fatiga generala deis escolans e lei destrantaiaments qu’entraïnan la reforma dau temps escolàri.

Celina crèi pas que leis 6,3 M€ que balha l’Estat per aquò chasque an pòscon rendre vòlha a tot aqueu pichon monde.
 
De miliens, segur que se’n gitan a la tèsta, lei politics que se charpinhavan au consèu municipau marselhés dau diluns uech de febrier.
 
« 544 miliens per leis escòlas… despuei 1995 » que sotalinhava Danielle Casanova. « E 500 miliens per l’Estàdi Velodròme » despuei 2010, que rebochissiá Karim Zeribi.

Segur que la solucien serà pas de faire classa sus lo pelenc de l’Estàdi. Mai benlèu de pensar que leis afogats de football, elei tanben an, o auràn, d’enfantons ais escòlas marselhesas.
 
« Pasmens l’i serián mielhs refrescats » galeja una briga Celina. « Degun ne’n parla, pasmens dins nòstrei vièlheis escòlas, siam en suscaufa tre lo 15 de junh, e encara tot lo mes de setembre. Lei bastiments son de reveire per evitat a nòstreis escolans de faire classa amé, de còps, trente sèt degrats de calor ! » que reguinha.

« Se ditz gaire, mai au mens a la mairala, lei parents fan ce que pòdon per retirar sei dròlles lo mai que possible an’aquela epòca de l’annada. E nosautres, lei personaus, avèm que de sofrir, per elei premier, per nosautres puei ».
 
Un plan d’urgénci per leis escòlas ? O puslèu un plan d’ensems, a còps de miliens de totei lei collectivitats, Estat comprés, e de matéria grisa, per adaptar pereu aquelei bastiments au chanjament climatic ?