partager
Lei dos dròlles acoidats a la rambada de sortida dau metrò Noalhas se’n congostan de sa galejada, que dison, lo det tant brandant coma aqueu d’una mestressa que remochina
: « veiretz ! Anaretz totei a l’Infèrn ! »
Davant elei passejan quatre vint mila manifestaires, amé drapèus blu-blanc-roge, e una mar de fuelhas A4 negras onte se legís tant « Siáu policier » o « Siáu Jusieu » coma « Siáu Charlie ».
Coma tot aquò a evoluat despuei lo fatau 7 de janvier! Lo monde s’acampava alòr per aparar la libertat d’expressien, sòcle de la Republica. L’ataca murtriera d’un mercat cacher puei a chanjat lo messatge.
L’ondassa umana li siáu, e li nedi amé dificultats, perqué me la fau remontar a còntra corrent. Fisicament, e moralament. Li vesi de bravei gents mé la cara inquieta, de bandieras tricolòras, d’eslogans que vòlon mesclar tot d’un còp dessenhaires impertinents, policiers encargats d’aparar la patz, e Jusieus que son lei victimas expiatòrias despuei dètz siècles de tot ce que va mau au nòstre.
Davant elei passejan quatre vint mila manifestaires, amé drapèus blu-blanc-roge, e una mar de fuelhas A4 negras onte se legís tant « Siáu policier » o « Siáu Jusieu » coma « Siáu Charlie ».
Coma tot aquò a evoluat despuei lo fatau 7 de janvier! Lo monde s’acampava alòr per aparar la libertat d’expressien, sòcle de la Republica. L’ataca murtriera d’un mercat cacher puei a chanjat lo messatge.
L’ondassa umana li siáu, e li nedi amé dificultats, perqué me la fau remontar a còntra corrent. Fisicament, e moralament. Li vesi de bravei gents mé la cara inquieta, de bandieras tricolòras, d’eslogans que vòlon mesclar tot d’un còp dessenhaires impertinents, policiers encargats d’aparar la patz, e Jusieus que son lei victimas expiatòrias despuei dètz siècles de tot ce que va mau au nòstre.
La França a marginalisat seis imigrats e li podrà partejar sei valors ren qu'amé l'egalitat e la fraternitat
Mai s’i vei ben pauc de veus
, que vesèm pasmens a l’acostumada per carrieras ; e crèsi pas d’i veire lei gents dei dos dròlles, que benlèu son comerçants au quartier pròche, Belsunce, ont florís lo comèrci maugrabin de Marselha.
Es per sei vueges que nos ditz benlèu quauqua ren aqueu passa carriera. Gràcia an aquelei que li son pas nos parla dei biais diferents de pensar la Republica deis uns e deis autres.
Nos ditz que nòstra immigracien arabò-berbèra, despuei quaranta ans, l’avèm encofinada dins de ciutats HLM onte preferam pagar sei centres sociaus puslèu per assegurar una relativa patz publica, luega d’afavorisar sa promocien franca e vertadiera dins lo país. Despuei la supressien dau servici militàri en França, es un monde que se mescla plus tant au resta de la societat.
E que dire dei Jusieus marselhés, benlèu la premiera dei comunautats vertadieras, amé seis escòlas e sei luecs d’acampament. « Es que tre que lo monde saup que son Jusieus, a l’escòla publica leis auvàris s’endraian » que me ditz una istoriana israelita naissuda au Marròc, Marselhesa despuei leis annadas seissanta.
Es per sei vueges que nos ditz benlèu quauqua ren aqueu passa carriera. Gràcia an aquelei que li son pas nos parla dei biais diferents de pensar la Republica deis uns e deis autres.
Nos ditz que nòstra immigracien arabò-berbèra, despuei quaranta ans, l’avèm encofinada dins de ciutats HLM onte preferam pagar sei centres sociaus puslèu per assegurar una relativa patz publica, luega d’afavorisar sa promocien franca e vertadiera dins lo país. Despuei la supressien dau servici militàri en França, es un monde que se mescla plus tant au resta de la societat.
E que dire dei Jusieus marselhés, benlèu la premiera dei comunautats vertadieras, amé seis escòlas e sei luecs d’acampament. « Es que tre que lo monde saup que son Jusieus, a l’escòla publica leis auvàris s’endraian » que me ditz una istoriana israelita naissuda au Marròc, Marselhesa despuei leis annadas seissanta.
Mentre ce que racampa li a lo viure ensems regionau e nòstrei lengas, que participan tot d'un còp de l'unitat e de la diversitat
Adonc, incapabla d’integrar tant seis immigrats coma sei Jusieus, la Republica brama a l’ora d’ara que li fau gardar sei valors fondamentalas ! Bèl afaire.
Sa responsa es de desplegar l’armada davant leis escòlas confessionalas. De miliers de sordats. Pas mai tard que lo lendeman d’aquela decisien dau governament, un joine licean serà eu tuat davant son establiment public, dins lo ongenc arrondissament de Marselha. A còps de barra de fèrre serà estourbit sensa que degun policier siegue aquí present per empachar lo murtre.
Sa gestien de la crisi màger aurà fach auçar la popularitat de Hollande, Sarkozy e Valls, mai aurà pas desneblat la situacien d’una Republica que saup plus que fantasmar sa laïcitat.
Semblan tant pietadós ara, tot’aquelei deputats « republicans » que vesián, un an fa, coma un dangier màger per la Republica la charta europenca dei lengas regionalas. Chifravan aquela possibilitat de convivéncias regionalas coma un risc per l’unitat.
Vesèm uei qu’aquela s’èra degrunada despuei de temps. E que leis identitats regionalas, qu’elei acampan lo monde, li èran definitivament per ren.
Sa responsa es de desplegar l’armada davant leis escòlas confessionalas. De miliers de sordats. Pas mai tard que lo lendeman d’aquela decisien dau governament, un joine licean serà eu tuat davant son establiment public, dins lo ongenc arrondissament de Marselha. A còps de barra de fèrre serà estourbit sensa que degun policier siegue aquí present per empachar lo murtre.
Sa gestien de la crisi màger aurà fach auçar la popularitat de Hollande, Sarkozy e Valls, mai aurà pas desneblat la situacien d’una Republica que saup plus que fantasmar sa laïcitat.
Semblan tant pietadós ara, tot’aquelei deputats « republicans » que vesián, un an fa, coma un dangier màger per la Republica la charta europenca dei lengas regionalas. Chifravan aquela possibilitat de convivéncias regionalas coma un risc per l’unitat.
Vesèm uei qu’aquela s’èra degrunada despuei de temps. E que leis identitats regionalas, qu’elei acampan lo monde, li èran definitivament per ren.
Les langues régionales ne sauveront pas la République mais elles sont un ferment d'unité par leur respect des différences. Les jeunes scolarisés issus d'une immigration adoptent ce véhicule d'identités quand il leur est proposé (photo MB DR)
Silvan Chabaud, un premiat especialista de Belaud de la Bellaudièra coma de la musica engatjada
