Manon, segon la tradicien

A l’ora d’ara que lei decorators e scenografes d’operà vos fan cantar leis Orfeu, Don Giovanni o Elektra dins de burèus modèrnes de quartiers d’afaires, vestits gràcia a Celio, Tati o Tex, fa de ben de veire Manon dins una rauba qu’aurián poscut pinturar Watteau o  Van Loo.
 
La Manon que ven de donar l’Operà de Marselha sembla ben dins lo verai. Bòrd que nos vèn de l’òbra de l’Abat Prevost, aquela Manon Lescaut, en plen siècle de Loís XV ; e que Massenet, a la fin dau siècle seguent, l’aviá vouguda dins l’esperit de l’autor.
 
Lo verai de l’òbra e lo verai de l’autor deurián bailejar lo trabalh d’aquélei scenografes e dei creators de vestits, per ajudar leis artistas a intrar dins lo ròtle. L’actor (e cineaste) anglés Laurence Olivier, coma nos va rementa Renata Auphan, la scenografa d’aquela Manon Marselhesa, podiá pas concebre un personatge avans que d’èstre intrat dins son vestit.
 
Alòr se, un jorn, l’un pensa crear una combinason de cosmonauta per vestir lo Sigurd de Reyer, vos dièm pas la catastrofa !

A Marselha, aquela magia dau vestit a ben fonccionat. Benleu qu’a comptat per que Patrizia Ciofi (Manon) pòsque desvelar amplament la larguessa de sa votz, tant precisa coma valenta. E tot parier Sebastian Gueze (Des Grieux, eu format per lo Conservatòri de Nimes) a fach entendre lo son tant net coma calorós de la sieuna.
 
Questien de mesa en ambient.
 
Katia Duflot, la creatritz deis àbits, es estacada a l’Operà de Marselha. E es beleu un autre avantatge qu’explica la capitada d’aquela produccien (coproduccien, bòrd qu’es aquela tambèn de l’Operà de Nantas e Angiers). Quand una còla obra d’un biais duradís, la qualitat deu pas a l’efemèra d’un que se vòu star.
 
Fa ara vint ans qu’aquela Parisenca a plantat cavilha entre lei carrieras Bauveau e  Lully, per i crear mai que d’una tièra d’àbits de scèna, sensa faire de bruch. Pasmens mai que d’un còup siguèrem esbausits per lo resultat, coma am’aquela Elektra de Strauss, fa tres ans, intrada dins son costume de chaupiassa en mume temps que dins sa foliá venjairitz.
 
Es pas que lo creator degue seguir una soleta draïa, mai que degue respectar l’òbra per ce que siguèt creada. Aqueu que vòu metre Scarpia e Aïda, pòst-romantics, a l’ora dau siècle XXI^en, li sovetam ben de plaser !

Parlant de Mozart, amé La Flaüta Encantada, vaquí una operà que mai que d’un pòu s’i mostrar folastràs . Avèm en memòria la produccien dau Festivau d’Ais en 1994, amé Natalia Desay, dins una scenografia de Robèrt Carsen e de vestits dau pintre Patric Kinmonth.
 
Dins un decòr a la Jackson Pollock, am’un aubre desfulhat, dins una lutz roja, la Reina de la Nuech s’avançava per lançar son cant murtrier, maugrat tot dins una rauba blava-negra que podiá èstre aquela dei fremas de la Viena deis annadas 1790. S’en rementam encara.
 
Sariá estat vestida d’un blue jeans am’un camisòt marcat « University of Princeton », sai pas se se seriá tant estampada dins lei memòrias.
 
Per l’ingarissable tradicionalista qu’escriu aquélei linhas, segur que la finta cima de l’operà demòra ce qu’a vist lo premier còup qu’es intrat dins lo temple dau cant marselhés, e que s’i es assetat sus un estrapontin am’ una intrada de favor, per veire e entendre Lei Nozze de Figaro.

Lo monde s’i acampava dins un jardin, de nuech, a la fin de tres oras de bonur vocau e visuau, e lei cants s’ajustàvan ai cants per ajudar lo jorn a venir. Lei bèus cantaires, en costumes dau siècle XVIII^en siguèron a cha pauc esclairats per un aubrisson dei fuèlhs de metau. La lutz veniá dau sòu, e es son rebat sus lei fuèlhs qu’illuminava Cherubin.
 
Èra en 1984, e aqueu èra la cantairitz, alora novelària, Ana Sofia Von Otter. Sai pas lo nom dau scenografa ; mai aquel amic de l’Umanitat, li devi tot ce que veni d’escriure.
 
Per n’acabar am’aquela Manon de Marselha, fau saupre que França Musica li a consacrat un polit reportatge lo 27 de setembre, am’entrevistas dei principaus creators. E Ràdio Classica a transmés l’operà lo divendres seguent. Benurós aquélei que l’auran poscut enregistrar.
 
Va t’en saupre se, maugrat que la TSF laissa ren veire, lo vestit de tiatre tradicionau auriá pas atrivat lei ràdios tematicas a Marselha ? E aquò seriá  pas tradicionau, justament, mai benvengut.

Ecrit en provençal maritime avec les suggestions lexicales du professeur Reinat Toscano.
Voir également la bande annonce ici