Tsiganes : un premier relarg per l’esquèma despartamentau

Lo premier conso de Fuvèu, Jan Bonfillon, a inaugurat dimars 30 d’òutòbre lo relarg d’acuelh dei « gents dau viagi », coma ara dison per tot lo ventalh dei populaciens Tsiganas.

Lo relarg es dins una pèça entre quauquei tèrras, una entrepressa e una estacien d’espurgacien d’aigas, sus un pauc mai de dos ectaras, mai o mens agençats, que prepausaran 23 plaças, caduna  per una caravana.
 
Costarà 2,4 M€ l’agençament totau. Aqueu projèt a pas crebat l’uou sènsa faire de rambalh. Se dis que, fa quauqueis anadas, lo desvelament dau projèt, a quauquei jorns d’un escrutinh, avié costat son sèti de conselhier generau a l’elegit fuvelenc. Pasmens a contunhat son òbra. Aculhir es pas aisat.
 
Es la comunautat dau païs sestian qu’es mestressa d’òbra d’aqueu chantier. Deu nen provesir encara dès de mai) sus son territòri que va dau Var jusqu’à Partus. Devrié far 328 plaças. L’esquèma despartamentau leis a prevists, siguèt sinhat au començament de 2012. 

Per lo moment sièis relargs solets son bastits sus aqueu terrador sestian. Leis autrei projèts son prevists a Boc e a-z-Ais, que devrien èstre acabats a la fin de l’anada. Ai Penas Mirabèu, a Simiana, e entre Cabriès e Vitròla, faudrà esperar un pauc mai.
 
Mai n’i a que frenon : Agulha , Lambèsc, La Ròca d’Anteron, Sant Canat, lo Puech Santa Reparada, Venèlas e Trets devon encara chausir la tèrra monte lo Païs Sestian bastirà lo relarg d’acuelh que li es previst.

L’Esquèma despartamentau es una òubligacien legala en França despuei l’an 2000. Aqueu dei Bocas-dau-Ròse siguèt pas menat.  Avans 2000 eisistava 174 plaças entre Marselha Sant-Menet, z’Ais au Realtòr (pròche dau camp dei Ròms que siguèt desmantelat l’estieu passat), Aubanha Vallon dei Vaus, Martegue Bargemont e Miramas Lei Molieras .
 
Tres siguèron renovats, sus lei cinc prevists, e ges de relarg novèu siguèt dubèrt. L’esquèma nen voliá prevèire 31, pas mens. Aperaquì 1500 plaças èron previstas, deguna siguèt facha.

« Lei doas premieras reabilitaciens s’èron acompanhadas d’una demenicien dau nombre de plaças, e l’òufèrta sus lo despartament es ara de 165 plaças d’estacionament », legissem sus lo document de l’Esquèma actuau.
 
La lèi dis que chasca comuna de mai de 5000 abitants devriá prepausar un tau relarg. Entre leis dos esquèmas es devengut lo cas d’una desena de vilas coma Ensuès, Rocafòrt la Bedola, Nòvas o encara Peipin. Au revenge, Ventabren qu’a perdut quauqueis abitants li es plus constrencha.
 
En mai d’aquò l’esquèma prevès tamben quatre relargs de « Grands Passagis », per de chormas de cinquanta a dos cents caravanas, bèn utiles per leis acampaments tant  mages coma aqueu  dei Santas Marias. Siam pas lests de lei vèire.
 
La manca de plaça fa per eisèmple que, de còups que i a, entre Vitròla e z’Ais, de campaments fèrs planton cavilha. Lo monde sedentari a encara de rota per consentir que lo monde nomada plante cavilha au sieu. 

lire aussi : Enfants ròms nomadas per fòrça

A côté des graphies mistralienne et classique pour écrire l'occitan on trouve aussi la graphie dite "de Cucuron", du nom de cette petite commune du Luberon, où durant la décennie 1980-90, une équipe pluridisciplinaire a travaillé avec des locuteurs naturels pour recenser le provençal effectivement parlé à ce moment, et a pensé simplifier la manière de l'écrire pour respecter à la fois la prononciation effective et assurer une cohérence avec la graphie classique. C'est cette manière qui a été choisie pour ce texte.