La mens pièger que siegue possibla…

2015 a començat, de verai , lo 7 janvier à Paris, amé lo chaple de la redaccien dau setmanier Charlie Hebdo per d’islamistes francès, e s’acaba per de bòn lo 13 decembre, quand un terç de la mitat dei Francès que votan encara dison, d’un cert biais ai Regionalas, que  son lests a pagar lo pretz d’una dictatura per escapar a son esfrai existencialiste.
 
Dire que 2015 siguèt la pièger annada viscuda en França despuei una generacien seriá encara feblàs.
 
Esquichats entre l’islamò-faissisme e l’extrema drecha, lei vaquí plen d’ànsia aquelei que volián crèire an’una França sociala,  solidari, e respectuosa de la diversitat.
 
Comptar sus un Estat que ditz la Republica per se gardar d’aquelei manjanças politicò-religiosas ? Lo vaquí que s’ennane de la realitat per decidar qu’aquelei Francès que ne’n tuan d’autrei per òdi de la democracia son finalament pas Francès…Un manjanèci que de pensar que basta de descaire de sa nacionalitat aquelei que se’n garçan, per retrobar la puretat d’una França laïca per totei.

Au còntre, en 2016, es a un debat sus la nacionalitat, la laïcitat, la Republica, que devriam nos entaulejar. Qué es la França en 2016 ? Sei valors, bastariá de lei cridar alòr que s’ espoutisson  ?
 
La bèla libertat, qu’am un estat d’urgènci nos laissa quasi pas lo drech de manifestar, e que podètz èstre jutjat coma un assassin per aver estraçat la camisa dau patron que vos metiá defòra. La polida fraternitat, que nos fai abandonar lei vielhs a la solitud, e lei joines a l’abséncia d’avenir, dins un país ont es totjorn que mai possible de s’enriquir o de tombar dins la pauretat la mai negra. Aquela d’egalitat !
 
D’evidéncia ne’n siam arribats a un moment que lei paraulas e lei simbòles son tant aluenchats de la realitat viscuda, que son sen escapa a mai que mai de monde dins aqueu país.
 
Parlarem mume pas de l’ òdi manifestada dins leis assembladas de la Republica per lei lengas de França en 2015. Aquelei son, d’un biais constitucionau, un patrimòni comun, que mai que d’un politic s’acarna pasmens a estofar.
 
Segur que, per 2016, vos sovetam una annada richa au nivèu personau. E coma se ditz, « se siam pas  mai, que siguem pas mens ! ». Nòstre jornau qu’a perdut la muma annada Joan Saubrement, Pèire Combe e lo Joan-Pèire Belmon qu’endraiva sa collaboracien, saup ben la valor d’aquel antifòni .

Segur que, tota modestia esconduda, vos sovetam encara de gardar vostre jornau, per brandussar leis idèas de paratge, larguessa e cortesia.