Kalila wa Dimna, una opèra arabi a z-Ais

Aqueu de Dimna es una bèla lenga de puta ! A segur sei rasons. Vengut de la paurilha , a poscut s’auçar fins qu’a l’entorn dau Rèi. E vòu ara restancar tóteis aquélei que lo podrián faire cabussar. Aqueu de Rèi, coma tótei lei gents de poder, se fai un pauc de paranòia. Qu’es aqueu, aqueu cantaire de blues, Chatraba, que canta la misèria dau pòple, e demanda la justícia. Que folastràs ! Kalila l’avisa pasmens que seriá pas mau de s’entendre am’eu.
 
Mai après lo rescòntre, vaquí lo Rèi e lo trobador grands amics. Alora Kalila desvolopa una gelosia dei grandas, e debana tot un art de la manipòla per faire tombar son rivau en amistat reiala. Fins a estirassar lo Rèi a faire tuar Chatraba.
 
D’aquel tròç d’un recuelh de còntes animaliers indian adoptat per la cultura aràbia, Moneim Adwan, un Palestinian de Gaza naissut en 1970 e, ara, franc és de z’Ais, n’a fach una opèra fòrça presat per lo public dau Festivau sestian.
 
A escafat tota referéncia au bestium per s’interessar au mecanisme mentau dau poder. Segur qu’aqueu Palestinian escapat d’un  ghetto es sensible an aquélei problematicas.
 
« Avans, lo perilh veniá dau defòra. Ara creba l’uòu au nòstre. Es adonc aquí que fau faire quauqua ren » que ditz. « En plaça de fargar d’armas per atacar lo sistèma, fau donar un libre o cantar una cançon, o donar la man per estirassar l’autre dins la farandòla ».
 
Sa musica, l’a basada sus lo sistèma arabi dei maqâms. S’agisse de gropes de tres a quatre nòtas que díson un sentiment : aqueu, ajam, per lo gaug, l’autre, saba, per dire lo tristum, o sika per exprimir l’encanhament…e d’àutreis encara mai subtius. « Mon pretzfach èra adonc de durbir lo ventalh dei maqâms per traduire tótei leis esmogudas ».
 
Ailàs sus lo pontin, la pèça se debana sensa gròs talent, que lei possibilitats dei cantaires semblan limitadas. Reem Talhami, que juega la maire dau Rèi, sembla s’en tirar mai que leis autres.
 
Après l’ultima sesilha sestiana, l’opèra d’ aperaquí una ora e mièja, deu virar dins mai que d’un país.

Ecrit avec les suggestions lexicales de Reinat Toscano.