Fest’Aquí : lei lengas romanas de cotria

Sus lo plan que tresplomba La Ciutat lei lèias ben vèrdas, plantejadas de vinha o de lieumes vos menan vèrs la bastida e seis ombratges. Ailà vos espèran tota una còla de gents que parlan mai o mens la muma lenga… Es dins aqueu « mai o mens » qu’es tot l’interès de la fèsta que se debanava a la Bastida Marin, un domèni comunau ciutadenc, la dimenjada passada.
 
Olivier, Carolina, Ania e Floréncia qu’alestisson son recitau davant lo mur arcanat me parlan francés, occitan e còrse ; e lei doas darrieras lengas, lei cantan pereu a Enco de Botte, lo grope vocau qu’an convidat leis organisators.
 
D’aquelei – una quingena d’associaciens localas amé l’Aeloc e d’autrei federaciens, coma l’IEO, o lo jornau Prouvènço d’Aro coma d’alhors Aquò d’Aquí, « an deja poscut portar pèira ensems, çò que rende optimistas » que me dison leis afogats dau stand de l’IEO onte son prepausats mai que d’un libre en lenga nòstra.
 
Legir occitan es pas encara  la tòca d’Ana-Maria Roche, la clavairèla dei Bouscarle d’Alau, un grope d’afogats de danças tradicionalas que sa particularitat es benlèu que son pas d’Allauch, mai dau sud de Marselha. La dòna vèn ne’n parlar en vestit amé mitanas e bonet. 

Ben diferenta es la tòca de Jòusèp Deulofeu. Lo linguista ara retirat de l’Universitat a assajat, amé la creatritz d’Eurom, Claire Blanche-Benveniste (1935-2010) de desvelopar un sistèma d’aprendissatge simultanèu dei lengas romanas. « Am’aqueu auriam l’astre de poder entendre l’autre quand parla sa lenga pertot en Euròpa dau Sud coma en America dau Sud, onte lo « globish » sembla pas necite. »
 
Tonin Olles, un professor, retirat tanben, fai lo còmpte d’aquelei paraulas, qu’en mitan professionau, sei collègas t’an trobat ; bòrd que lo francés podiá pas donar de solucion.
 
Senher Morar, ancian consul de Romania, a menat aquí joinei dançaires e cantarèla fòrça investida, totei en vestits tradicionaus. Sembla venir d’un autre monde , Stefano, lo baile dau grope valadenc « Lou Seriol » me ditz qu’eu, sa mission premiera es ben de jugar e cantar pèr lo monde de sa valada, la Vau Stura d’Italia, mai qu’es impressionat chasque còp que passa una frontiera, de s’avisar  coma nosautres, qu’ amé l’occitan, avèm un tau mejan de comunicacion entre Italia, França e Espanha, onte es anat pèr lo premier còp jugar a la Vall d’Aran, fa pauc.
 
Se parlar, s’entendre, entre Europencs (e perqué non Americans ?!) dau Sud, vaquí la tòca d’aqueu premier Fest’Aquí, onte segur, artistas e associatius an ben sotalinhat tres còps coma la musica e la sieta podián nos acampar. Es qu’entre lo vin particulier dau plan dau Cengle, sota Venturi, e leis òlis d’òulivas que fasiá tastar Danis Roux, un afogat de Ceiresta, avián de que partejar, dau costat culturau, aquelei Romans.

« Pèr un premier còp ne’n siáu ben contenta, es pas mau ». Li aviá maugrat tot un pauc d’ ànsia dins lei prepaus de Mirèlha Benedetti, l’ajoncha au cònse de La Ciutat, que saup pas encara se serà un eveniment unic o lo premier d’una bèla tiera .
 
Segur que galeja… mai pas tant, quand ditz : « Eriam ambiciós, qu’avèm vòugut rivalisar amé lo Festivau Interceltique de Lorient… Mai crèsi que, au nivèu dau còr, li avèm capitat ».
 
L’idèa « qu’ai aguda dins una charradissa am’Alan Barthélemy (segretari de l’Associacion pèr l’Ensenhament de la Lenga d’Òc – Aeloc)  e d’autres, puei a grelhada  » qu’ajusta l’elegida.
 
E, pèr ela, faudrà vèire amé tota la còla de quinge associacions, s’aquelei auràn pron de vòlha per perseguir. Alòr, lo Fest’Aquí esperlongarà l’aventura, pèr far viure l’idèa d’un refloriment de la « raça latina », qu’aviá agut Frederic Mistral fa ben d’annadas.