De l’origina d’aquelei pandemias

Despuei sa cadiera de Sciéncias politicas e dei Politicas publicas a l’Universitat Pompeu Fabra de Barcelona, Vicenç Navarro nos rementa, via lo jornau en linha Público, quauquei veritats a prepaus dau coronavirús qu’afecta totjorn que mai l’Umanitat tota entiera.

L’epidemia nos vèn dau rescòntre mau mestrejat entre la bèstia e l’uman, coma totei leis autrei, en premier l’Ebola qu’a fa tant paur dins leis annadas 1980, o lo Sras vint ans puei. L’uman intra dins lo domèni de la bèstia, en generau per l’esplechar o lo destruire, o lo destruire per l’esplechar. Lo virús que se desvelopava pas tant sus la bèstia, s’espandis coma jamai au contact amé l’uman.

E l’epidemia vèn pandemia perqué l’uman es ara movedís coma jamai va siguèt. Ja en 1720 lei garrits avian aduch la pèsta a Marselha perqué ais armators li faliá vendre lei teissuts crompats en Turquia. Jusqu'an aquelei ultims jorns, èra pas question de limitar lo trafic aerian...per lo quau nos es vengut en pas manco un mes lo covid 19. A pena leis Estats Units venon de barrar la pòrta de seis aeropòrts ais Europencs, après la mesa en quarantena de l'Italia…

Ce que nos dis encara Vicenç Navarro es que totei aqueleis epidemias creban l’uòu dins de país paures. Que lo coronavirús subrevengue en China de l’interior seriá pas un estonament : un paísan paure ai praticas perilhosas que comença de trabalhar en usina podriá ne’n èstre l’origina. L’Ebola s’èra espandit en Africa equatoriala perqué l’esplecha dau bòsc aviá mes en contact d’Africans e d’Europencs amé de populacions que portavan jusqu’alòr un virús vengut de la monina mai que pausava pas de problèma conéissut.

Adonc, luchar còntra lei pandemias, seriá premier luchar còntra la pauretat. Am’ela, la malautia, que siegue lo covid 19 o una autra, sempre nos pertocarà.

Enfin, l’universitari catalan nos parla dei responsas occidentalas : cercar lèu lèu un vaccin. Mai es tròp tard! Lo faliá cercar aperavans, quand èra pas encara rendable. Mai lei laboratòris fonccionan pas com’aquò...Es l’esper dau profiech que lei fa bolegar.

De medicaments existan, lei Chinès, mai pragmatics leis an assajats. Entr’aquelei que son liures de drechs, que costan pas car, e que degun brevet podriá ne’n limitar l’usatge, an trobat qu’un per luchar còntra lo paludisme marchava pron ben...Mai nòstrei governaments vòlon l’inhorar. Perqué ?

L’autra responsa dei poders publics, aquò monsur Navarro va dis pas, o pas encara, es l’isolament. En particulier aqueu dei populacions mai fragilas. Lei vielhs deis ostaus de retirats podràn plus reçaupre de visitas.

Silenciosament, aqueu monde ja crèba de l’isolament, de la solitud, e puslèu que de demandar de precaucions coma se netejar lei mans, portar una masqueta o meme donar ai visitaires de combinasons de papier, coma per lei operats, preferon la solucion qu’ apararà , benlèu, aqueu monde dau virús, mai li faràn córrer lo risc de morir d’ ànsia e de solitud.

Nos sembla que fan tot barca a travèrs. E nos sembla que nòstre sistèma a oblidat dins la crisi que la solucion èra dins lo cauta-cauta mai que dins lo reflèxe ideologic d’una societat capitalista que saup pas pensar autra causa que l’individualisme.