4% que li escortegan l’arma e l’aurelha

Me rementi que lo jorn qu’an vòugut enquistar sus la joinessa francesa que s’enuiava, an fach l’esfòrç d’anar jusqu’a Puteaux cercar sei testimònis, pas mai. E quand ai legit son rendut-còmpte de la manifestacien per l’occitan de Tolosa, a la prima de 2012, èra aqueu d’un jornalista que trobava fòrça exotic aqueu monde que marchava per de lengas que degun parla.

Dificile de trobar mai pretenciós qu’aqueu setmanier, a l’origina crestian que voliá dire la televisien d’un biais diferent, e la cultura tot parier. De crestian es devengut intellectuau parisenc, Télérama. E de sa tòrre d’evòri sei bailes escrutan una França que, vista de París, pòu que se resumir a la capitala  luminosa, e a sa província, aqueu nebulós territòri de pacolins totei pariers, onte ren que de mediòcre, mai talament atendrissent, pòu se debanar. Es una versien modèrna d’un Tintin au Congo au siècle XXI.
 
Segur fan d’excepciens. De còps que li a, un de sei jornalistas, feda esmarrada dins aqueu temple de la sufisença, auja faire son mestier en curiós-seriós. Aqueu, siegue l’i demorarà pas fòrça temps, siegue li ensertaràn lèu una torre Eiffel dins lo crani.
 
La cima de la sabenssariá, l’an benlèu tocada amé son darrier numerò, onte consacran quauquei linhas (subretot pas mai !) a la tota recenta Lèi que devèm a un elegit de Guadalopa, Victorin Lurel. L’ancian ministre (2012-2014) de l’Outramar a poscut esquilhar, dins la Lèi votada en julhet sus l’egalitat e la ciutadanetat, una dispausicien que farà bramar lei radiòs comercialas. Devràn, coma aquelei dau servici public, consacrar 4% de sei cançons ai lengas regionalas.
 
Se pòu pas dire qu’aquò li farà chanjar son biais de nos rompre leis aurelhas a fòrça de conariás e de musicas que devon vendre, mai enfin, lo conhet es tancat dins lo bòsc dur de la francofonia radiofonica estrecha, aquela que considèra pas lei lengas regionalas coma lengas de França… Fau dire qu’aquò es just la Constitucien que va ditz.
 
Coma siam dins un país onte lei Lèis et la Consitucien prevalon sus la grilha dei NRJ, Chérie e autrei radiòs d’aqueu tipe, benlèu que nòstra consòrre de Télérama devriá ne’n profiechar per prendre lo TGV gara de Lion e d’anar respirar un autre èr, aqueu de sa cara Província, o mume, sensa bolegar dau sieu, de s’interessar a la populacien parisenca que pratica l’occitan o lo breton. D’alarguir son agach li farà pas de mau, e podrà ne’n mercejar Victorin Lurel.
 
E que subretot se fague pas de marrit sang. Te’n fagues pas collèga ! Pòs li faire fisança ai radiòs de tota mena : lei 4% se ne’n despegolhiràn coma de sei ravans, entre tres e quatre oras dau matin, o au mitan dau mes d’avost, quand l’auditòri s’escafa per anar a la mar o a l’estrangier.
 
Siam en França, qué ! Li a totjorn mejan de negociar l’aplicacien de la Lèi. Encara qu’aquela, lei lobbyistas dei grops radiofonics arribaràn de ne’n escafar aquelei 4% avans que de la faire passar au Senat.