L’occitan per apprendre lo frances se lo mestre…

S

 on en dobtança lei joines mèstres d’escòlas que despuei quauqueis annadas endraian l’aprendissatge dau provençau per afortir aqueu dau francés. Romieg, l’aviam rescontrat fa dos ans dins una escòla primària dau nòrd de Marselha, mentre qu’aquel afogat dau Massilia Sound System comencèt sa vida d’ensenhaire dins una escòla que veniá tot bèu just de tombar dins la banasta deis centres continus d’aprendissatge de la lenga regionala*. Mai ara se ditz deçauput.
 
« Verai que siáu a l’espèra**. Es qu’es tant verai coma aquò que d’ensenhar l’occitan ajuda au francés ? Ieu vesi degun progrès ». Sa collèga Melania èra venguda an aquel ensenhament per « una tòca pedagogica, que me seduguèt, segur », e se tròba deçaupuda pereu.
 
Aquelei dos joines que nos vènon de l’ubac diguèron son inquietud au moment de la jornada academica de la lenga regionala, que se debanèt a Gardana lo 25 de mai. Es lo moment ideau per escambiar de talei problematicas ; lei conselhiers de la Mission Academica dau meme nom pòdon entendre e respòndre, d’autrei mèstres pòdon dire son avejaire, faire passar son gaubi...

Lo francés aprofiecheriá pas tant dau provençau ? Pasmens, a l’escòla mairala Elsa Triolet, de Gardana, que jonherà en setembre aqueu malhum d’escòlas, la mestressa Annick se ditz ja segura de l’interès de la lenga regionala. « Totei son au nivèu « zèro » en provençau, çò que fa que i a ges de « bòns » e pas mai de « marrits » ; e doncas ben mens de crentas per prendre la paraula. Ja avèm l’exemple d’un dròlle de tres ans, fòrça timide, que nos pren la paraula au moment de provençau, qu’aurián pas imaginat aquò dos mes avans ».
 
Per ela, segur, « lo melhor biais d’aprendre sa lenga es encara d’anar furnar alhors. E coma lo francés e l’occitan son pròches, per nòstrei escolans se pòu passar d’un a l’autre”.
 
Emmanuela Lyan, qu’ensenha despuei d’annadas a l’escòla marselhesa dau Valon de Tuves, nos balha un exemple parier. “Avèm un dròlle que pauc a cha pauc preniá la paraula davant leis autrei, au moment dei sequéncias d’occitan, mentre qu’o fasiá pas en francés ». Aquel enfant, que parla arabi au sieu, es benlèu arribat au francés per l’etapa dau provençau.
 
« Fau dire que la consciéncia fonologica es importanta per aprendre una lenga, e quand lei diferéncias son marcadas, es pus aisat per nòstreis escolans d’aver aquela consciéncia » qu’ajusta, Emmanuela. « Lo femenin e lo masculin son marcats d’un biais fonic diferent en lenga nòstra, mai qu’en francés. E es parier ambé lei adjectius que s’acòrdan. Tot aquò s’ausís perfectament en occitan ».

Aquò, un pichon filme de sièis minutas pas mai o fa ben veire, que foguèt virat a l’escòla Enric Damòfli dau Martegue. I vesèm coma la mestressa, Natalia, fa pitar son pichon monde dei Cors Mejans, que comprenon pas ben coma s’organiza femenin e masculin en francés. Alora passa a l’occitan : « Voliáu trabalhar subre lo vèrbe « aver », que comprenián pas ben lei diferéncias en francés. De dire « l’ai trobat » o « l’ai trobada » es segur pas parier a l’aurelha que de dire « je l’ai trouvé(e) ». La diferéncia s’ausís, e segur  se’n recòrdan».
 
Aprendre la lenga nòstra per ajudar l’aprendissatge dau francés, mai que d’un es vengut a la lenga per aquesta rason dins l’Educacion Nacionala, segur. Mai siam passats d’una generacion d’ensenhaires militants a una de professionaus integraus. Leis uns parlavan la lenga quasi cada jorn, leis autrei la parlan que dins lo quadre de l’escòla. E fa une diferéncia dei gròssas. “Lo resultat arriba ambé la sistemizacion dei practicas” nos ditz una mestressa a la fin dau talhier de discussion. “Ren pòu arribar subran, tenètz còmpte dei nivèus e fasètz sistematicament, auretz de resultats” que conselha a sei joines collègas.