Identitat m’as gonflat

Vaquí que l’i siam. La famosa « identitat provençala » ne’n vesèm ara que pensan d’en traire l’esséncia fonsa. Lei cent joines qu’an manifestat a-s-Ais lo 31 de janvier, amé de flambèus a la nuech e bailèjats per un quadre dau FN, dison que la representan. 

Vesèm pusleu que son dins la dralha identitari dei nuechs de Nuremberg ais annadas trenta. Entr’elei, benleu, podem l’esperar, quauqueis uns, quand auràn un pauc madurats, se ne’n rendran còmpte e s'escaparàn d'aquela fortor irrrespirabla. Leis autres, nos faràn un avenir pròche d’un passat aborrit.
 
Fai un siècle podiam èstre ren que « Prouvençau e Catouli ». Uei, podèm n'èstre, per aqueleis ignorants ren que conservators e nacionalistas, e blancs de pèu s’es possible, per parlar d’identitat provençala.
 
crenhent qu’un d’aquelei jorns, legirem au cuou d’una veitura « La Provence aimez-la ou quittez-la », m’agradariá de vos convidar avans a agachar un pauc a l’entorn de vosautres.
 
Per ieu, rescòntri mai que d’un còp de joines Maugrabins de Provença dins lei cors de provençau a l'escòla. E au mitan de plen d’afogats de la lenga e dau drech de viure au país, compti pus lo nombre d’amics pès negres.
 
Vos convidarai tanben a considerar ce qu’es proprament provençau dins nòstra istòri.
 
Nòstreis instruments de musica nos vènon dau trefons de la Russia, quand arriban pas de Persa, via l’Arabia d’onte nos leis an tornats lei crosats.
 
Nòstrei cants ? Nicolas Saboly, per si Novès tant provençaus, a pasmens pescat dins la musica de glèisa parisenca, que l’i es venguda gràcia au Ròse.
 
E per partida nòstre vocabulàri provençau es italian, coma lo famós « engatsa », qu’avèm en boca tota la jornada a Marselha e dins lo relarg. Nos l’an bèn aduch, aquelei babis que la populacien siguèt tant urosa d’acampar dins un batèu, per lei regitar alòr que cridavan a sa mòrt ais annadas 1870-80.
 
Un de mei confraires tolonencs d’aquela epòca (que li auriáu pas tocat la man an’aqueu !) li reprochava muma de raubar l’aiga dei fònts publicas… Era un aparaire de l’identitat provençala aqueu !
 
Nòstra Provença es premier un ribatge, aqueu de la mar, dau Ròse o dau Drac, onte s’encalèron lei gus e lei espelhats e autrei marca-mau de tot temps, lei rescapats de totei lei chaples e de totei lei misèrias. Au nòstre an trobat la patz que cercavan, e la lenga que disiá lo país, ara son país.
 
Es ce qu’es arribat tant a ma pròpria familha coma a la vòstra benlèu… Me fa pas crenta de dire qu’aquel amolonament, aquel entrecavaucament de diferèncias fai l’identitat provençala, dau moment que podèm partejar lo respèct de l’autre e la lenga dau país.
 
Vèsi pas d’autrei vertadiers marcaires d’identitat per dire cu siam.
 
Lo passa carrièra nuechenc d’aquelei Sestians en recèrca d’identitat, es finalament ren que d’idelogia dau temps present : conservatisme e rebutatge dei diferéncias.
 
Longtemps se siam imaginat que lo regionalisme podiá èstre ren que de gaucha, umanista e benvolent. Faudrà d’ara endavant considerar qu’es lo territòri de mai que d’un biais de pensar. E a l’ora de veire crebar l’uou una mena de nacionalisma identitari provençau exclusiu, podèm se dire que nòstrei valors de dubertura, avèm mai que jamai a lei brandussar per faire la diferéncia.

En d'autrei temps de terror, Jean Ballard aviá vòugut, de Marselha, aparar "l'esperit", maugrat Vichy. Era drech sus la polena, aquel òme. Faudrà l'èstre tanben per nòstre temps.
 
L’identitat provençala serà ce que ne’n faretz. Laissetz pas d’autres dire a vòstra plaça ce que deu èstre.