En cèrca d'un gost d’Orient perdut

Hafiz e Saadi, doei poètas liriques persans naissuts a Shiraz, ciutat dau miejorn de l'actuau Iran, cantèron en farsì lo plesir dei cinc sèns. Vin, perfum e sensualitat èron  centraus dins aquelei celebraciens. Nen posquèri jamai tastar lo chale vertadier bòrd que ma coneissença dau farsì es limitada a iac, do, ce, char, pandj...mai la  reviradura francesa m'agradèt fòrça.

Se voliatz trovar de vin encuei dins Shiraz, que s'escrieu tamben Chiraz, duvriatz vos levar d'ora ! Trovariatz bessai un botiguier armenian que vos nen vendrié un botilhon d'escondons… e encara. Lo vin es ara un bèure enebit. Sieu d'aquelei que vòlon pas que l'enebicien espandida sus l'ensèms dau monde islamique, per reson religiosa, agantèsse ara lei païs europèus de tradicien viticòla, per resons de securitat publica.

L'enfant, felen e reire-felen de vinhairons qu'escrieu aquelei regas, siguèt jamai un chocaton e tirarà drech dins lei regas que cavarà encara. Lei païs productors de vin sus lo territòri francés son aquelei ente l'alcolisme es lo mens espandit, la pròva n'es aducha dempuei l'an pebre per leis estatisticians.  La chocadura dei joinas generaciens, problèma europèu major, si fa mé de cervesa e de mescladissas d'aigardents, russos o estasunians, mai gaire mé de vin, produch naturau òutengut graci a la fermentacien dau jus de rasim. 

Lo rasim, coma lo pessegui o persec (ente lo mot Persa testeja, encian nom de l'Iran) e de molons d'autrei fruchs e liumes, nos vènon d'una regien d'Asia nomada Orient-Mejan. Lo nom de la varietat de rasim Sirà vendrié drech d'aqueu de Shiraz. Es pecat que l'islam que permetié la consomacien de vin dau tèmps de Saadi, contemporan dei darniers grands trobadors d'Oc, au sègle XIIIen e de Hafiz, au sègle XIVen, va permetèsse pas plus ara. Dieu mercés, lei minoritats de crestians sampalhadas dins la vasta Asia nen fan encara, de vin, per lei besonhs de sa liturgia, dau Liban a la Corea. 

Recentament, viagèri en India per fotografiar lei fèstas dau cincentenari de la naissença de Francés Xavier a Goa. Au "All India Seminary" ente èri aubergat,  per lo dinar e lo sopar se li buou que d'aiga, sortida dau robinet o caufada bolhenta, polida chausida ! Urosament,  venguèt en visita un cardinau de Roma e agueriam un dinar de festin.

De vins roges e blancs produchs en India, au pèd de l'Imalaia, siguèron servit ais òstes. Lo roge fasié gaire de belugas mai lo blanc era gostos. Mei papilhas pareissien nòvas estènt qu'avieu plus begut de vin dempuei un parèu de semanas e donavon mai d'ample ais aròmas.

Tre la promiera golada trovèri un er de familha a n'aqueu blanc. Siguèt ma madalena de Proust tropicala. A la tresena golada trovèri lo liame. Aqueu vin indian semblava au vin que mon paire fasié li a cinquanta ans. Lei vièlhs endumiaires italians, qu'avien marrida vista, òublidavon de molons de grapas de couderc blanc ben escondudas dins una rama espessa. Après leis endumis mon paire passava darnier per culhir aqueu rasim e l'esquichava mé lo destrech.

Doei mes pus tard tastaviam lo vin novèu de coderc blanc, sucrat, au gost d'amenda, pas tant luenh qu'aquò dau gost d'orjat. Es ensin que dins l'enciana capitala de l'empèri coloniau portugués aguèri, graci au vin indian, una pensada per mon paure paire e doeis agronòmes ardechés, òublidats de totei o quasi, Jòrgi Couderc e Albert Seibel.

Après qu'aqueu maufatan de filoxera, vengut d'America, aguèsse sagatat l'ensèms dau vinhau europèu, Couderc, Seibel e quauqueis autrei avien creat de varietats de rasim ibride resistentas au filoxera e gaire sensiblas a la malautié blanca e au mildio. Ai gardat davant ma bastida un pèd de Seibel n°  7053 e doei de Couderc blanc que n'ai òublidat lo numerò. Lei sengliers mi vènon empassar sei rasims avans que maduron. Lo tèmps deis endumis es per ieu tèmps de nostalgia.

Mi mancon la presenci de mon paire e lo cant deis endumiaires italians, mi mancon la sentor dau most que bolhisse dins la tina e lo gost dau vin joine. Urosament Goa.