Pour l'heure les flamants de Camargue font des bébés, mais ceux ci pourraient ne pas naître sur place (photo MN)
Li cambaruts endraian una mena de balet. Ne’n vaquí un que marcha d’un pas cadenciat, dins l’esquina d’una tiera d’autres que te viran lo còlh d’un costat, e d’autres que viran lo sieu de l’autre costat, en cadéncia eli tanben.
Dins l’aiga grisa-bluia fernissenta un grand mascle buta una femèla, e quauqui mètras pus luench, subran desplega sis alas, sauta sus l’esquina de la damisèla, e cinc secondas pièi passa davant. L’un e l’autra s’enanant chascun de son costat.
L’acoblament ei brèu per lei becaruts. Mai dona, i a d’annadas, « fins qu’a 5000 pipieus, mai d’autris annadas solament 500, que toti creban l’uòu a l’estanhàs dau Fangassier » au bèu mitan de Camarga.
Eis aquò que nos rementa Gaël Hemery, au Pargue Naturau Regionau de Camarga. « Mai en 2013, sabèm pas se i aurà de joines » apond l’òme que gaubeja, per lo Pargue, lis ancianas salinas de Giraud, qu’an plegat en 2008.
L’empacha vendriá d’aqueli robinas, ara sarradas, que devián aigar l’estanh dau Fangassier. Li martelieras son estadas abaissadas aquest ivèrn per empachar una aiga cargada d’erbicidas d’envaïr lis aigas dau Pargue. « N’en aviam lo dobte, pièi lis analisas, complexas, en avugle, l’an provat » ajusta Gael Hemery.
Dins l’aiga grisa-bluia fernissenta un grand mascle buta una femèla, e quauqui mètras pus luench, subran desplega sis alas, sauta sus l’esquina de la damisèla, e cinc secondas pièi passa davant. L’un e l’autra s’enanant chascun de son costat.
L’acoblament ei brèu per lei becaruts. Mai dona, i a d’annadas, « fins qu’a 5000 pipieus, mai d’autris annadas solament 500, que toti creban l’uòu a l’estanhàs dau Fangassier » au bèu mitan de Camarga.
Eis aquò que nos rementa Gaël Hemery, au Pargue Naturau Regionau de Camarga. « Mai en 2013, sabèm pas se i aurà de joines » apond l’òme que gaubeja, per lo Pargue, lis ancianas salinas de Giraud, qu’an plegat en 2008.
L’empacha vendriá d’aqueli robinas, ara sarradas, que devián aigar l’estanh dau Fangassier. Li martelieras son estadas abaissadas aquest ivèrn per empachar una aiga cargada d’erbicidas d’envaïr lis aigas dau Pargue. « N’en aviam lo dobte, pièi lis analisas, complexas, en avugle, l’an provat » ajusta Gael Hemery.
Sensa aigas novèlas l’estanh apararà plus li becaruts
La gestion des salines assurait l'inondation du Fangassier en isolant les flamants sur des ilots artificiels. Mais c'est fini (photo XDR)
E de precisar que « de tonas d’erbicidas, mai que d’un còp tant enebits per l’Union Europenca coma l’Atrazine, intran dins aquel estanh, e ne’n sòrton plus, qu’eis una mena de quieu de sac idrique »
Solament, sensa aigas novèlas, l’estanh apararà plus li becaruts au moment que norrisson si pipieus. Aquela bèstia emblematica de Camarga fai venir si pipieus dins un solet liòc en França, aquí. Se lo fai ei que deu se trobar en sentiment de seguretat totala.
Lo mitan dau fangassier, coma lo ditz son nom, eis una iscla, mai artificiala. L’aiga arribava a la prima, mandada de la mar per li Salins fins qu’en 2008, e isolava aquela iscla di predators. Alentorn, li rainards pòdon bèn rodar dins l’espèr van de pescar dins aquela despènsa enebida. Pièi, a chapauc, s’esvaporava tot l’estiu, l’aiga. Li salinas recoltavan la sau, e li becaruts venián pron grands per se sauvar.
Mai aquela simbiosa prenguèt fin quand li salinas faguèron Sant-Michèu, per esplechar puslèu en Tunisia, onte lo benefici prometiá d’èstre melhor. E vaquí li becaruts lo bèc dins l’aiga ! Se ne’n rèsta.
Solament, sensa aigas novèlas, l’estanh apararà plus li becaruts au moment que norrisson si pipieus. Aquela bèstia emblematica de Camarga fai venir si pipieus dins un solet liòc en França, aquí. Se lo fai ei que deu se trobar en sentiment de seguretat totala.
Lo mitan dau fangassier, coma lo ditz son nom, eis una iscla, mai artificiala. L’aiga arribava a la prima, mandada de la mar per li Salins fins qu’en 2008, e isolava aquela iscla di predators. Alentorn, li rainards pòdon bèn rodar dins l’espèr van de pescar dins aquela despènsa enebida. Pièi, a chapauc, s’esvaporava tot l’estiu, l’aiga. Li salinas recoltavan la sau, e li becaruts venián pron grands per se sauvar.
Mai aquela simbiosa prenguèt fin quand li salinas faguèron Sant-Michèu, per esplechar puslèu en Tunisia, onte lo benefici prometiá d’èstre melhor. E vaquí li becaruts lo bèc dins l’aiga ! Se ne’n rèsta.
Faire Sant Miquèu amé l'ajuda de l'Euròpa?
This browser does not support the video element.
Entre laissar rajar una aiga poluida e prendre lo risque d’una annada sensa jovents, decidar ei pas aisat. Mai d’onte vènon aqueli polucions ?
S’ei parlat de risicultura. D’erbicidas fuguèron trobats dins l’aiga, en quantitat. Mai que d’un, pasmens, ei pas espandit sus lo ris. Alòr lo sopçon se pòrta tanben sus de caçaires qu’aurián vogut deserbar dins li canèus per far de plaça ai canards. Mai sariá alòr segurament de caças privadas e di gròssas, per poder trobar lo mejan d’espandir tant e mai d’erbicidas.
Que que siegue la rason, li becaruts devon se trobar un autre asile per pipieus. « L’Euròpa nos finançariá em’un programa LIFE, per trobar un autre liòc de nidificacion e i crear una autra iscla » nos ditz encara Gael Hemery. Mai lo finançament deu èstre utilisat avans 2016. Fau chausir un site, e lèu.
Sariá possible de fabricar aquela iscla alhors au Fangassier, qu’ei tant gigantàs coma 6500 terrens de foot, o dins una autra palú dau nom que parla : lo rascalhan, onte segur dejà existisson d’isclas pichonas. « Una sola causa ei segura, aurem pas lo drech de s’enganar ». Lo budget l’aurà pas dos còps, lo Pargue. E vòu pas vèire s’enanar li nívols de becaruts que fan venir tant de monde per s’interessar au país.
S’ei parlat de risicultura. D’erbicidas fuguèron trobats dins l’aiga, en quantitat. Mai que d’un, pasmens, ei pas espandit sus lo ris. Alòr lo sopçon se pòrta tanben sus de caçaires qu’aurián vogut deserbar dins li canèus per far de plaça ai canards. Mai sariá alòr segurament de caças privadas e di gròssas, per poder trobar lo mejan d’espandir tant e mai d’erbicidas.
Que que siegue la rason, li becaruts devon se trobar un autre asile per pipieus. « L’Euròpa nos finançariá em’un programa LIFE, per trobar un autre liòc de nidificacion e i crear una autra iscla » nos ditz encara Gael Hemery. Mai lo finançament deu èstre utilisat avans 2016. Fau chausir un site, e lèu.
Sariá possible de fabricar aquela iscla alhors au Fangassier, qu’ei tant gigantàs coma 6500 terrens de foot, o dins una autra palú dau nom que parla : lo rascalhan, onte segur dejà existisson d’isclas pichonas. « Una sola causa ei segura, aurem pas lo drech de s’enganar ». Lo budget l’aurà pas dos còps, lo Pargue. E vòu pas vèire s’enanar li nívols de becaruts que fan venir tant de monde per s’interessar au país.
Ecrit en graphie classique en provençal rhodanien avec le suggestions d'Alain Barthélemy.
Lire aussi Lei zouno umide de Mediterragno...
Lire aussi Lei zouno umide de Mediterragno...