L’istòria desplegada (e mai vertadiera !) de la naissença de Crau


Cette adaptation provençale de la mythologie grecque est racontée par le conteur Rémy Salamon au cours de séances scolaires données pour l'association Aeloc, et illustrée par une exposition de gouaches et aquarelles d'Enric Damòfli sur les mythes et l'imaginaire provençaux.



En aqueu temps fòrça ancian, l’eròis Eraklès s’entornava d’Espanha, cap au sieu, que menava un tropèu de buous a son paire, Zeus, rèi de totei lei Dieus de l’Olimpe. E vaquí que, coma passava per Lengadòc, rescontrèt una ribiera grandassa. « E bèn, la passarem» se diguèt. Amb aquò de ribeirans d’arribar e, pron desaviats de li venir ansin: « Bondieu ! Que non ! Vagues pas passar Ròse, que de l’autra man lei dos gigants te manjaràn, d’aquò n’es segur ! ».  
Eraklès, coma lo conoissètz, mai fòrt que totei sei buous ensems, e que crenh degun l’anèt pasmens. Un còp arribat dins una bèla planura, rescontrèt dos gigants, l’òme e la frema. De la corporença se dreiçavan mai grands qu’un auciprès, e de la votz bofavon coma lo tròn de l’èr. Li venguèron : “Qué ?  Lei gents de l’autre man dau Ròse t’auràn pas dich qu’èra defendut de passar d’aquí !”

-  “Òc bèn, que m’an avisats, bravei gigants, mai d’aquò me n’en garci, que ieu fau just que passar per m’entornar au mieu. Autanben, adieu e ben lo bonjorn ! »
Mai l’en vouguèron mau e s’enmalicièron lei dos colòs e cerquèron d’agantar lo brave Eraklès, que s’esquilhèt lèu-lèu,  prenguèt la sosta d’un aubre, agantèt son arc e li traiguèt matràs e matràs. Ren li faguèt ! de tant que la pèu dei gigants èra dura, lei sagetas ne’n rebombavan. Alòr de la ràbia, lei gigants se coneguèron plus, e Eraklès esfraiat enauçèt lei mans per demandar ajuda de son paire : “Ò Zeus grand ! ajuda-me tant que poiràs. » E Zeus de i mandar très aglas que portavan l’una l’ulhauç, l’autra lo tròn, e la tresena lo mistrau. Mai n’èra pas pron per arrestar lei gigants.

Lei très aglas se gandiguèron adonc en Durença, onte culhiguèron de pèiras a millerat, e que traiguèron dau cèu sus lei gigants. Dau temps qu’aquelei assajavan de se gardar d’aquela plueja de pèiras, l’Eraklès n’en profichèt per menar lèu-lèu son tropèu delà de la plana maudicha, e s’encaminèt mai per Grèçia.
Leis aglas partidas, la plana se devinèt coma la vesèm encara uei, clafida de massacans. L’avèm sonada Crau.
Les Géants de la Crau, vus par Enric Damòfli

Vendredi 17 Juin 2011
Michel Neumuller