"Elle a pu rester un quart d'heure sans absolument bouger !" (photo Claire Buslig DR)
Son comunas mas chau las cerchar, las alabrenas. Se’n vesiá plus tan, entre las terras e los chamins que te tiran de’n pertot, sens parlar dels lotiments que florisson en plana coma en còlas.
« Aquela l’avèm suspresa dins un prat, dau costat de La Mota dau Caire. Nos a fach la mòrta un quart d’ora de lònja, que boijèt pas tot lo temps que l’avèm agachaa » nos ditz Syril. Amb Clara e sa filha Chloé, aquelos abonats d’Aquò d’Aquí se son regalats de veire una bèstia que signa lo bòn nivèu de biodiversitat d’un endrech.
Que manja tot plen d’insèctas e de vèrmes. Subretot au moment que sòrte de son ivernacion.
Salamandra tasselaa, o alabrena, tota jauna espoussetaa de negre, que se rescòntra qu’au nòstre, o salamandra terrèstra coma aquela, au contrari ben negra amb de jaune, e ben mai larjament europenca, la bèstia prospera mai aüra, benlèu perqué los bòscs ganhan mai sus l’agricultura.
« Aquela l’avèm suspresa dins un prat, dau costat de La Mota dau Caire. Nos a fach la mòrta un quart d’ora de lònja, que boijèt pas tot lo temps que l’avèm agachaa » nos ditz Syril. Amb Clara e sa filha Chloé, aquelos abonats d’Aquò d’Aquí se son regalats de veire una bèstia que signa lo bòn nivèu de biodiversitat d’un endrech.
Que manja tot plen d’insèctas e de vèrmes. Subretot au moment que sòrte de son ivernacion.
Salamandra tasselaa, o alabrena, tota jauna espoussetaa de negre, que se rescòntra qu’au nòstre, o salamandra terrèstra coma aquela, au contrari ben negra amb de jaune, e ben mai larjament europenca, la bèstia prospera mai aüra, benlèu perqué los bòscs ganhan mai sus l’agricultura.
Evitar las aigas afogaas per pondre
L’alabrena li agrada ben de viure en particulier dins los bòscs, ont se cercha una sosta, e se tròba pron de vèrmes per manjar. Las castanheas en particulier son favorablas a son espandiment.
« Aquela fasiá ben sos vint centimètres » que nos ditz Syril. « Maugrat que n’aiesso ja rescòntraas de mai grandas ». L’alabrena viu gaire sota los 400 m d’autura, e aquela se rescòntra pluslèu entre 500 e 800. Mai d’autras son adaptaas a las montanhas, coma l’alabrena negra, o aupencha.
Las alabrenas que sabon tant pron ben faire las mòrtas, s’alassan lèu quora devon s’eschapar. Adonc es pas rar de las veire se pausar, o planplanear. Mas au moment de cochar las femèlas, au contrari se boijan de’n pertot, d’autant mai que sabon pas ben destriar los mascles de las femèlas. Alora li chau cerchar, cerchar... Un còp format lo parèu, lo mascle se resquilha sota la femela e la pòrta dins un luec escondut. A aquela, li chaudrà puèi se cerchar lo caire calme d’un riu, e subretot evitar las aigas afogaas per pondre, non pas d’òus, mas de larvas.
« Mas a Chloé, li avèm parlat de la legenda que ditz qu’una alabrena pòl pas cremar ! » contunha Syril. La jova calandrona gapiana, quora agacharà lo darrier de las sartans de l’ostau, segur se’n rementarà !
« Aquela fasiá ben sos vint centimètres » que nos ditz Syril. « Maugrat que n’aiesso ja rescòntraas de mai grandas ». L’alabrena viu gaire sota los 400 m d’autura, e aquela se rescòntra pluslèu entre 500 e 800. Mai d’autras son adaptaas a las montanhas, coma l’alabrena negra, o aupencha.
Las alabrenas que sabon tant pron ben faire las mòrtas, s’alassan lèu quora devon s’eschapar. Adonc es pas rar de las veire se pausar, o planplanear. Mas au moment de cochar las femèlas, au contrari se boijan de’n pertot, d’autant mai que sabon pas ben destriar los mascles de las femèlas. Alora li chau cerchar, cerchar... Un còp format lo parèu, lo mascle se resquilha sota la femela e la pòrta dins un luec escondut. A aquela, li chaudrà puèi se cerchar lo caire calme d’un riu, e subretot evitar las aigas afogaas per pondre, non pas d’òus, mas de larvas.
« Mas a Chloé, li avèm parlat de la legenda que ditz qu’una alabrena pòl pas cremar ! » contunha Syril. La jova calandrona gapiana, quora agacharà lo darrier de las sartans de l’ostau, segur se’n rementarà !
Terroirs boisés et parcourus de ruisseaux avec des eaux calmes et non polluées, c'est le terrain favorable aux salamandres (photo MN)
Ecrit en occitan alpin (appelé aussi alpin d'oc ou gavot) avec l'aide bienvenue de Laurenç Revest.