A Carnolas una dictada scientifica


VAR. Durant la correction, les candidats feront connaissance avec les scientifiques régionaux, souvent de grands bonhommes, et avec leur œuvre : Fulconis, Pellos.



Jean-Claude Babois donnera une mini-conférence sur les mathématiciens d'expression occitane (photo MN)
E se parlessiam un pauc de sciéncias ? De matematicas, per exemple ? Es justament lo tema causit per l’IEO 83 per sa Dictada de Carnolas, que si debanarà lo 26 de genier, sala Daumier. L’acuèlh se farà à partir de 2 oras de l'après-dinnada, la Dictada començarà à 2 oras 30. Una Dictada dubèrta à tótei, enfants, joves, mens joves, novelaris coma confirmats.

Pendent la correccion, Joan-Glaudi Babois farà una charradissa sobre lei matematicians niçards Francés Pellos e Joan-Francés Fulcònis.

Per illustrar tot aquò, vaquí un pichin problema de Francés Pellos :

« Una lansa ha la mytat et lo ters en ayga, et 9 palms defora. Ademandi can ha de lonc. »

Vos rèsta plus que de faire lo calcul... Un pichòt exercici que ramentarà ai mai vièlhs de nòstrei legèires leis exercicis de calcul de l’escòla elementària... Mai l’exercici es encara mai vièlh, que fuguèt estampat en 1492, e que fa vèire à-n-aquélei que n’en dobtarién encara que la lenga nòstra pòu ben parlar de matematicas, e de sciéncias en generau.

Quauqueis obratges per ajudar

Lo vocabulari necessari ? me dirètz... Justament, i a de gents que fan de recèrcas, en complement ai divèrs diccionaris. Modestament, coma lo pichòt lexic publicat à passat temps per l’IEO, ò dins d’òbras mai importantas coma leis Aisinas Matematicas  de Jòrgi Peladan.

Mai ambiciós encara es lo Diccionari Scientific de Josiana Ubaud. L’obratge presenta lo vocabulari dei matematicas, de l’informatica, de la fisica, de la tecnologia e de la quimia, en francés amé la revirada en occitanb lengadocian e provençau.

Un simple diccionari ? Que nani ! Perqué i trobam un fum de citacions, ancianas coma l’exercici citat çai sobre, ò recentas, tiradas dau malhum. Remirable es tambèn l’aparèlh de nòtas culturalas e istoricas, tant coma la lista dei scientifics occitans mencionats dins lo portisson.

L’obratge es tambèn ric d’illustracions en colors : retrachs e estatuas de scientifics, fòtos per illustrar leis articles.

Un Diccionari necessari per mostrar la riquessa de la lenga, es clar, mai tambèn per i trobar, còmpte-tengut de çò que venèm de dire, una mina d’informacions sobre l’istòria dei sciéncias en cò nòstre.

Lire aussi la liste des cités organisant une Dictada
 
.
Un ouvrage utile et érudit pour qui s'intéresse au vocabulaire scientifique en occitan

Jeudi 24 Janvier 2019
Reinat Toscano