Sara Laurenç-Zurawczak, dau Cardò a l'agregacion d'occitan

Lo dètz de mars de 1981, la lenga occitana èra encara anecdotica dins l’ensenhament public, e lo movement de calandretas aviá pas manco dos ans. Es aqueu jorn que crebèt l’uòu a Nimes Sarà Laurens que, a l’ora d’ara conéissem coma Sara Laurenç-Zurawczak. L’escrivana, segur, pòrta pèira a Aquò d’Aquí despuei mai de quinge ans ; abonat a la revista avètz ja legit sei Cronicas dau Cardò, emai sei retrachs de criminaus, que l’autora foiga au trefons deis armas pervèrsas.
 
Pasmens, au quotidian, Sara ensenha. Titulara d’un doble Capes, d’occitan e d’anglés, la professora fa passar l’occitan dins quatre establiments marselhés, entr’autrei lei collègis e licèu Thiers, au centre de la ciutat foceana.
 
E despuei un pichon mes es la nòva agregada d’occitan-lenga d’òc. Au concors 2025 siguèt destriada amé son collèga Maxime Juniet, de l’Acadèmia de Tolosa. Siam urós de poder l’anonciar ai legeires d’Aquò d’Aquí, e urós d’aver donat, tot de long deis annadas, la man an aquesta autora que, n’en siam segur, serà un jorn dins la tiera deis autors classics de la literatura occitana.

Sara naissèt dins un mitan sociau modèst, reformat nimesenc, orfanèla pron lèu de paire, s’interessa d’ora au monde que l’environa, qu’escote parlar aqueu francés que deu fòrça tant a la sintaxa coma au vocabulari occitan, legitz fòrça, s’interessa a l’opèra e descobra la Mireille de Gounod avans que de legir l’originala de Mistral.
 
« Pasmens voliáu ensenhar l’anglés, e ma maire me mandava chasque estiu en Granda-Bretanha… » mai au licèu Daudet de Nimes li aviá Josiana Romero ! Lo gaubi d’aquela pedagòga excepcionala, ailàs defuntada en febrier 2025, li donarà l’enveja de s’interessar a la lenga de son país, e de fiu en cordura la vaquí capeciana, puei desenant agregada… son baston de marescau d’ensenhairèla.
 
Perqué coma escrivana, ja l’aviá.
 
Es que, a costat de son mestier, escriu, escriu, fins qu’ara de formas cortetas, de novèlas, onte comença per evocar lo monde uman de la concòrdia viscuda dins sa carrièra, onte s’entrecavaucan lei familhas catolicas e reformadas, borgèsas e obrièras. Tota una tiera de retrachs de monde espiègles, bojarrons, esmovents, pastats d’umanitat, lests a s’entendre defilan per lo legeire d’Aquò d’Aquí tre leis annadas 2000. 

Amé d’agachs dau quotidian publica tanben Sus lo viu. Puei tot chanja, lo monde sanics d’una umanitat de la compreneson fan plaça, pauc a cha pauc, a son revèrs fosc, aqueu dei murtriers, en particular d’òmes a l’esperit brandat dau costat sorne de la Fòrça. Am’aquò l’òbra de Sara Laurenç-Zurawczak serà estat caminant de gibas e de clòts de l’arma umana, dubrent un ventalh negre e blanc dau genre uman.
 
Son biais ? Oblida jamai que lo tremolament culturau e l’abandon educacionau coma afectiu, de cotria fabrican lei mostres ordinàris. E aquò se vei encara dins sei documents sus leis aparicions mairalas, sempre manifestadas a de monde privats d’escòla e laissats a l’abandon amé son escabòt, au rèire bòsc d’un Petaochnòc occitan onte aquela lenga es la sola que coneisson.
 
Ensenhairèla reconeissuda, coma l’avèm escrich èra ja escrivana reconeissuda Sara, bòrd que l’an passat la jurada internacionala l’a premiada a Ostana, en Italia.
 
Tant a l’autora coma a l’ensenhairèla nòstre jornau pòu pas mai que dire « lòngamai ».