Se’s dich mai que mai que lei despensas per l’espitau public èran lo melhor barri per restancar lei pandemias coma aquela dau coronavirus. E es verai que am’ una baissa de 64 000 liechs l’espitau public francès a fòrça patit de l’esperit de gestion comptable dei tres governaments dei presidents Sarkozy, Hollande e Macron.
Am’aquò una comparason entre lei politicas publicas d’Euròpa que pòu exprimir lo nivèu de despensa nos fariá vèire que l’Alemanha es lo país que despensa lo mai, amé 360 mds d’€ (en 2017) e onte lo covid 19 bastona pas tant, amé “solament” 1900 mòrts, per una populacion de 80 milions, a comparar amé lei 16 000 mòrts espanhòus per 47 milions d’abitants.
Lei mejans espitaliers e lei famós tests l’i son ben, au còntre de l’Espanha, de l’Italia o de la França. La França pasmens segonda per la despensa publica de santat amé 260 miliards, e encara premièra per la despensa per abitants, segon la part dau Produch Interior Brut.
Despensar fòrça mai pas per lei liechs de suenhs aguts...
Mai la despensa publica dins la despensa de santat es pas tant favorabla, amé 78% per la França, 71% per l’Espanha e 61% per la paure Grècia, empaurida per la politica europenca dei dètz ultimeis ans, en particulier dau fach de la duresa alemanda.
Encara que un espitau public ben aprovesit e sostengut per son Estat, o per seis asseguranças socialas coma en França, vos aparariá pas forçadament d’una crisi violenta coma aquela dau covid 19. Encara fau poder li resistir am’un nombre bastant de liechs d’urgència.
E amb aquò li a de bèlei ...enfin puslèu de marridei sospressas : coma considerar lo nombre de liechs de destressa – o de “suenhs aguts” - a l’espitau francès – de 3,09 liechs per mila abitants ? E aqueu de la Lituania que se ne’n parla jamai, onte leis espitaus reservant 5,47 liechs d’urgència per 1000 abitants ? L’Alemanha avans la crisi disposava de 28 000 liechs en reanimacions (40 000 a l’ora d’ara) es a dire de 6,02 liechs de suenh agut per 1000 abitants...e la França pas manco 5000, e meme ara que dison doblar lo nombre – de quina qualitat? - lo blu-blanc-roge es luenh en arrier.
Lo federalisme alemand ajuda, l'autoritarisme espanhòu agreuja
Una autra rason dei bòns resultats alemands seriá subretot son biais de chifrar lo problèma tre la fin de janvier (debut març en França), en particulier per donar ai länders lo temps d’acordar sei politicas. Perqué la regionalisacion vertadièra alemanda a jugat per responsabilisar lei bailes de santat publica mai pròches de la realitat locala. En França onte lo sistèma es ja fòrça centralisat lo resultat siguèt pièger, e en Espanha encara mai, onte lo governament siguèt laxista còntra de comunautats autonomas ben mai seriosas, avans que d’exigir tot lo poder...per equipar lei sordats !
Sensa pron de liechs, sensa plan de lucha, la França s’es refugiada dins la retorica guerrièra de son president, que desclara que lo país es en guerra. Pas tant de rotlament de tambor en Alemanha o en Lituania...e mai que tot pas tant de mòrts.