Lenga d’Empèri


Quand Français, Espagnols et Italiens se rencontrent dans une manifestation professionnelles, ils se comprennent mais se sentent quand même obligés d'en passer par le globish. Pas très futé, non ?



Eriam pas mai que sièis a l’entorn de la taula per la conferéncia de premsa d’un d’aquélei relargs d’entrepresas d’auta tecnologia, coma díson ara, e qu’an espelit d’en pertot.

On ne peut pas se passer de l'anglais. C'est comme ça et pas autrement !...

Una trentena d’entrepresas, qu’an una solucion per la planeta o solament per n’en sauvar una briga, li venián per cochar l’ajuda de dos fons d’amorsatge europeus.
 
S’escambiam lei cartas de visita. Lo premier financier es Valencian. « Òu !  benleu que podrem escambiar en catalan !" que galègi. Se tròba estonat : « …en Valencian alòr, se volètz » que galeja eu tambèn.
 
« Coma se fa que parlatz aquela lenga ? » que demanda, espantada, en catalan, la traductritz dau segond financier, un Venician. Aviá viscut e trabalhat a Barcelona, l’emplegada de la cambra de comèrci, ela tambèn italiana.
 
« Es que la lenga es pròcha de l’occitan. Cocanha ! podèm per un còp se dire lei causas seriosament dins de lengas romanas » que m’avisi.
 
Ailàs, vaqui, maucontent, l’organisaire de la manifestacion, qu’aviá tot alestit per leis estrangiers en sota-lenga anglèsa : « es pas possible de s’en passar ! » que trenca un còp per tòtei.
 
E chascun de baissar la tèsta davans l’evidéncia ; l’anglés es la lenga de l’Empèri, adonc es pas la pena de far clantir ce que lo brave Mistral sonava « la raço latino ».
 
Tant que l’Universitat, au nòstre, conveniá que leis òbras sus l’intercompreneson romana de Claire Blanche-Benveniste et Josep Delofeu avián un interès, semblava un evidéncia que lei passarèlas entre lengas se nómbran.
 
Ailàs, l’una mòrta e l’autre retirat, leis marrídei costumas dau monde scientific son leu tornadas.
 
« Avèm recebut un estudiant paquistanés qu’a demorat au nòstre dos ans » que m’a dit aièr un cercaire en environament atmosferic ; « l’extraordinari es que dins la còla de mon laboràtori avèm jamai parlat autra causa qu’anglés quand li èra, ben que siguem tótei Francés. Après sei dos ans aquí, lo tipe parlava totjorn pas francés… »
 
Es coma aquò qu’es mòrt dins la carrièra l’occitan. Per jamai faire escòrna a l’estrangier, tótei parlàvan francés davant eu, pusleu que de lo convidar a l’integracion. La convivéncia nos a fach viure tau coma siam, e en meme temps nos a escanats.
 
Sabèm ara ce qu’arribarà au francés. 

Dimanche 7 Décembre 2014
Renat Mine