Lei Dictadas que clavan lo mes de janvier


L'exercice est simplissime : réunir les gens autour d'une dictée en occitan, puis faire la fête, la fête de notre langue si méprisée, mais tellement soutenue par des milliers de gens, stylo en mains. Qu'en a t'il été samedi en Provence, à Nice et dans les Alpes ?



A Septèmes la Dictada a attiré les élèves de trois écoles des Bouches-du-Rhône, largement primés, avec une dotation de 100€ pour les projets scolaires de chacun des établissements (photo MN)
« Lei marrits micròbis d’ivèrn an retenguts au liech un bòn nombre de participants » regreta Reinat Toscano, qu’a Carnolas, bailèjava coma chasque an la Dictada varèsa. Adonc, es un vintenau de monde qu’an assajat d’escriure just un tèxte de Guiu Garnier, « La cata e lei pinhencs ».
 
Guiu Garnier, l’òme qu’a endraïat l’ensenhament dau provençau dins lei Bocas-dau-Ròse a partir de 1982, nos a laissat fa tres ans. Era, fau se’n rementar, corrector d’Aquò d’Aquí, e nos a laissat quauquei librions estudiats per leis escolans.
 
Un exemple d’aqueleis istòrias fachas per amolonar de vocabulàri de tria : « Fau se levar d’ora e s’embastar de bòn matin per èstre tre la poncha dau jorn monte se faguèt, d’un temps, una recòrda meravilhosa.

Fau pas oblidar lei paniers d’aumarina, ni lo crespèu de cebas per lo dinnar. »

Marcèu Industri e Rogier Guibert se’n son fòrça ben sortits, que li an ganhat de consideracien dau public…e de produchs viticòlas. Hervé Foueré e Bastian Psaila assegurèron l’animacien d’entre Dictada e anoncia dei resultats, amé l’ancian cònse Enric Ceze, fidèu « dictaire » de totei leis ans.

De'n pertot dins lei doas grafias de l'occitan

Rogier Guibert, primé à Carnoules, ici avec l'animateur-organisateur Reinat Toscano (photo JC Babois DR)
A Aurenja, aperaquí quatre-vit personas s’èron recampadas au Licèu de l’Arc, coma d’acostuma. Dau temps que dau teatre siguèt prepausat au monde, lei correctors èron a trimar…Sensa sospresa, Amy Cros s’auçava a la premièra plaça sus lo podium.

Es com’aquò despuei cinc ans, que siegue en categoria « liceans » o, coma en 2018, « adults ». E escriu dins lei doas grafias…Per que fau dire que la Dictada, es prepausada de’n pertot en Provença, dins lei doas grafias de l’occitan : la mistralenca coma la classica. Un eveniment a Aurenja, per la premiada, que dís dei Dictadas : « me fan impacienta cade an lou mes de genié ».
 
La Dictada, n’èra la vint-unena, que se prepausa de’n pertot, a l’ora d’ara, entre Niça e Bordèu, Paris (Sorbonne) e Barcelona onte l’organisa lo Centre d’Afrairament Occitanò-Catalan, quartier de Gràcia. Es una tradicien, nòva, dins quaranta sièis ciutats, onte benlèu dos mila personas li portan pèire.

Trian un autor en generau contemporàni

Plus de deux cents personnes à Nice, où plusieurs associations s'associent pour una Dictada importante. Ici les collégiens et lycéens qui apprennent le niçois (photo IEO 06)
La Dictada, n’èra la vint-unena, que se prepausa de’n pertot, a l’ora d’ara, entre Niça e Bordèu, Paris (Sorbonne) e Barcelona onte l’organisa lo Centre d’Afrairament Occitanò-Catalan, quartier de Gràcia. Es una tradicien, nòva, dins quaranta sièis ciutats, onte benlèu dos mila personas li portan pèire.
 
A Niça en particulier, l’i a fòrça monde per s’assajar a escriuire niçard au Licèu Massena, ont’aviam seguit l’afaire l’an passat.

Laissam parlar Loís, joine actor niçard, qu’a legit lo tèxte d’una pèça onte juega un ròtle, l’Ipolito : « Paure ieu, cenqu’ai fach ? Aquela frema tant prude qu’es denvenguda coma un fuèc de Sant Joan dins lu mieus braç, que mi diía de mòts d’amor en si cresent d’èstre embé lo sieu espós. » Un pauc caud non ?!

Fòrça escolans, colegians e liceans premiats

Amy Cros concourt à Orange depuis cinq ans, rédige dans les deux graphies de l'occitan, et tutoie systématiquement le podium (photo XDR)
A Setème, a la pòrta nòrd de Marsella, acordeonistas en tropa e dançaires per un balèti improvisat an donat un bèl èr de fèsta a la Dictada, ont’èron present mestres d’escòlas centres continús d’aprendissatge de la lenga regionala (li dison com’aquò que son trenta dins lei Bocas-dau-Ròse), e gents d’escolans amé seis enfants.
 
L’Institut dEstudis Occitans que l’organizava a acampat mai o mens un centenau de personas e mobilizat la taula de libres de l’IEO. Li aviá aquí de monde joine.

Lundi 29 Janvier 2018
Michel Neumuller