La sasina còntra la Lèi Molac : un biais de mespresar la democracia ?

La sesina dau Consèu Constitucionau per “mai de sèissanta” deputats lo 22 d’abriu es - oficialament – vòuguda per aqueu monde per anular l’article que deu permetre lo pagament d’un pretzfach escolari au monde d’escolans, quora aquelei deuràn si faire marcar dins l’escòla privada d’una autra comuna per poder reçaupre un ensenhament en lenga regionala.

Aquela disposicion qu’exista ja per de publics particuliers, coma leis escolans endecats, sembla qu’a destorbat politicament de deputats estacats a una certa idèa dau servici public d’ensenhament.

Pasmens l’iniciativa que vendriá pas dei deputats mai dau ministèri de l’Ensenhament jita una ombra sus aquela puretat d’opinions.

Segon de jornaus variats coma Le Parisien o La letra A seriá una demanda mieg-directa dau ministèri de Jean-Michel Blanquer qu’auriá entraïnat lo recors dei deputats. La conselhera parlementaria dau ministre, Constance Jaquin, auriá redigit e mandat ai deputats la premièra version de la sasina, e la vici-presidenta dau grope LREM a l’Assemblada Nacionala Aurore Bergé li auriá debauchat lei deputats que deian èstre au mens sèissanta per faire acceptable la sasina.

Entre elei trege qu’avian votat pasmens la lèi lo 8 d’abriu, ce que sembla increible. D’autrei, un còp l’engana conéissuda, aurián vòuguts reprendre sa paraula, coma Danielle Brullebois, deputada macronista dau Jura : “m’an presentat la demanda coma directa de JM Blanquer ; un còp qu’ai compres coma podriá afectar de collègas ai sasit lo Consèu Constitucionau per retirar ma signatura”. Sasir per se dessasir, es originau escriu Le Canard Enchaîné que relata aqueu testimoni.

D’autrei coma la deputada LREM de Marselha Cathy Rancon Bouzon assuma : “ ai donat ma signatura per l’article 2 quinquies solament...aqueu remetrà pas en causa la lèi entièra” que vòu tranquilisar lo linguista Médéric Gasquet-Cyrus que li demandava una explicacion.

De vèire, normalament lo Consèu Constitucionau es perfectament liure d’examinar totei leis articles de la Lèi, e de donar un avejaire sus l’ensems dau texte. Podem escometre que lo ministèri de l’Ensenhament va saup perfectament, e qu’a assajat d’un biais pauc franc de desfaire ce qu’un trabalh parlementari unic a vòugut faire am’una majoritat de deputats.

Seriá adonc un afeblissament vòugut per lo govèrn d’una reforma constitucionala de 1974, aquela vòuguda per l’ancian president Giscard-d’Estaing per democratisar mai la pratica parlementari. Logic dins un movament de recentralisacion e de dirigisme d’Estat que totei pòdon constatar despuei l’eleccion de l’actuau president : lèis de recentralisacion, decisions unilateralas de santitat publica, eca…

Es ce que sotalinhan lei presidents dei quatre oficis de lengas regionalas en França : basca, occitana, bretona e catalana. “La lèi Molac segurisa de praticas ja largament espandidas sus nòstrei territoris … siguèt bastida sus un larg consensus” que dison.

Ara endavant, de questions son de vèire a prepaus d’aqueu recors teleguidat : de deputats que l’an signat ara vòlon retirar sa signatura, e lo Consèu Constitucionau benlèu limitarà son examen a l’article que fa debat sus lo finançament. De vèire ce que adurràn lei jorns venènts.

Mai ja la mobilisacion s’alestis. La Confederacion de Calandretas a demandat au monde de se tenir lest per la jornada dau 29 de mai.