Après la votacien istorica de la Lèi Molac, vòstra premier sentiment ?
Amb aquela lèi lo monde dels aparaires de l’ensenhament de l’occitan avèm ganhat una enòrma victòria simbolica e politica. E lo govèrn i a viscut una desfacha, que sa majoritat a pas votat coma voliá.
Una partida de la Lèi a poscut divisar lei defensors de lengas minoritaris pasmens : lo prètzfach ara pagat ai parents que mandan seis enfants seguir un ensenhament bilingüe associatiu dins una autra comuna.
Los parents podian ja marcar sos enfants dins una escòla d’una altra comuna, per rason de fratria a reunir, perqué un establiment podiá recebre l’enfant endecat, e lo pretzfach per els èra garantit...Mai pas per l’enfant que deuiá seguir un ensenhament en lenga regionala. Pasmens la Lèi NOTRE, despuei qualquas annadas l’autorisa, mai lo prètzfach, per aquela rason èra solament facultatiu per la Comuna. Ansin, la mesura de la Lèi Molac es una mesura d’egalitat de tractament. Sabi que serà criticat que l’argent public siegue mobilisat, mai vòudriáu rementar que l’argent public es premier d’argent privat que paga lo public gràcia a la talha.
D’un altre latz la Comuna que deurà pagar un pauc amb aquela Lèi, chifrarà que l’organisacion d’un ensenhament en lenga regionala li fariá economisar.
Se deuietz sotalinhar un ponch particular ?
Una disposicion tras qu’importanta es dins lo tractament egalitari que permetrà la Lèi entre las matièras. L’occitan et las altras lengas rejonhan lo còrse, que lo Còdi de l’Educacion garantissiá que “la langue corse est enseignée dans le cadre horaire normal” ; es una matièra, pas una opcion ! Ara aquò es reconegut per las altras. Las oras d’ensenhament de l’occitan podràn plus èstre relegadas a d’oraris impossibles, coma fan a l’ora d’ara.
Mai que d’un observator me disiá, encara lo 7 d’abriu, que la Lèi seriá pas votada. Alòr perqué fins finala va siguèt ?
Cal remarcar que aquela Lèi fuguèt possible amb la reforma constitucionala de 2008. Amb l’intrada de las lengas regionalas dins la Constitucion, la reforma aviá donat tanben la possibilitat als deputats de s’acampar tres jorns per mes per discutir l’òrdre del jorn del Parlament. Es ce que dison las “finestras parlementarias”. E es com’aquò que la Lèi Molac a pogut faire son camin, fòra de la volontat dau govèrn. Cal enfin sotalinhar que la constitucion del grop parlementari Libertés et Territoires a fa trabalhar mai que d’un estacat parlementari sus l’afaire, e que lo montatge intelligent a comptat per faire caminar lo projècte de Lèi.