Despuèi lo 5 de setembre, aperaquí quatre cents scientifics cèrcan l’origina dei desòrdres climatics que provòcan chavanas, còps d’aiga, fregs intenses…e per aquò se jitan a l’aiga de la mar, entre Espanha e Itàlia.
S’agisse per aquélei d’enlusir lo cicle de l’aiga en Mediterranèia per milhorar la compreneson deis endraiaments climatics que genèron pluejassas e inondacions. Per élei, aquela escomessa scientifica devriá servir a far progressar lei modèles de la prevision meteorologica.
Un agropament d’organismes se son entenduts per bailejar aquela recèrca entre 2010, que siguèt imaginada, e 2020, que devriá produrre sei resultats ultims : lo CNRS, Météo France li son, segur, mai tanben l’Institut Nacionau de la Recèrca Agricòla, bòrd que leis païsans son en premièra linha quand arriban la granhòla e la gelada.
S’es a París qu’a la tota debuta de setembre, aquélei bailes an anonciat lo lançament d’aquela campanha, que s’estirarà dau 5 de setembre au 6 de novembre, lo sèti d’HyMeX (Hydrological Cycle in Mediterranean Experiment), eu, serà en Lengadòc e recamparà de laboratòris tant en Cevenas coma a Marselha.
S’agisse per aquélei d’enlusir lo cicle de l’aiga en Mediterranèia per milhorar la compreneson deis endraiaments climatics que genèron pluejassas e inondacions. Per élei, aquela escomessa scientifica devriá servir a far progressar lei modèles de la prevision meteorologica.
Un agropament d’organismes se son entenduts per bailejar aquela recèrca entre 2010, que siguèt imaginada, e 2020, que devriá produrre sei resultats ultims : lo CNRS, Météo France li son, segur, mai tanben l’Institut Nacionau de la Recèrca Agricòla, bòrd que leis païsans son en premièra linha quand arriban la granhòla e la gelada.
S’es a París qu’a la tota debuta de setembre, aquélei bailes an anonciat lo lançament d’aquela campanha, que s’estirarà dau 5 de setembre au 6 de novembre, lo sèti d’HyMeX (Hydrological Cycle in Mediterranean Experiment), eu, serà en Lengadòc e recamparà de laboratòris tant en Cevenas coma a Marselha.
Un "glider" en révision dans les locaux du CNRS à La Seyne (83). Ces drones sous-marins peuvent séjourner des semaines sous l'eau et envoyer par ondes radio leurs mesures aux laboratoires (photo MN)
Les "eaux denses" du Golfe du Lion, une clef pour comprendre la méditerranée
Des ballons dérivants pour saisir les courants atmosphériques au dessus des flots (photo Météo France DR)
Per la premièra campanha que rabalharà de donadas en mar, un larg ventalh de mejans d’observacion serà debanat en Mediterranèia nòrd occidentala, valent a dire au nòstre : d’avions faràn de mesuras d’atmosfèra, de balons derivaràn amé seis otís meteorologics, e de gavitèus faràn tot parier dins la mar, de drònes sotamarins clafits d’aparelhatges, lei gliders, aniràn sota l’aiga de mes e de mes per remandar sei mesuras per ondas ràdio. En mai d’aquò uech laboratòris en França, Itàlia e Espanha dispausaràn d’instruments de mesuras atmosfericas e idrologicas coma de detectors de tròn.
« Jamai i aviá agut una tala campanha en Mediteranèia dau nòrd, aquela permetrà de recampar un molon de donadas per ben comprendre lo biais de foncionar dau climat » dison lei documents de presentacion dau projècte. Puèi, en febrier e març 2013, una segonda campanha, mai estrechament dins lo Golf dau Lion, se consacrarà puslèu a la compreneson de la formacion d’aigas densas en mar Mediterranèia.
« Jamai i aviá agut una tala campanha en Mediteranèia dau nòrd, aquela permetrà de recampar un molon de donadas per ben comprendre lo biais de foncionar dau climat » dison lei documents de presentacion dau projècte. Puèi, en febrier e març 2013, una segonda campanha, mai estrechament dins lo Golf dau Lion, se consacrarà puslèu a la compreneson de la formacion d’aigas densas en mar Mediterranèia.
La façon de circuler des eaux changera avec le climat
Toteis aquélei scientifics penson que la mar nòstra es una mena de ponch caud (dison un « hot spot ») dau cambiament climatic. « Lei modèles climatics son tótei d’acòrdi per dire que, dins aqueu bacin, l’assecament e lo rescaufament futurs seràn màgers, e que lei ondassas de calor e de secaressa creisseran dins lei decennis de venir » dison encara lei documents d’HyMeX.
Lo biais de circular deis aigas n’en serà cambiat, e amb eu l’oxigenacion deis aigas prigondas qu’afavorisan lo peisson. Un autre auvari atendut, es la ressorsa en aigas doças que serà borrolada. Mai a l’ora d’ara lei modèles climatics an pas pron espinchat quàuquei relargs marins qu’ameritarián mai de coneissença. Son aquélei que lei scientifics d’HyMeX forgonaràn.
Aqueu programa s’inserisse dins un autre, mai larg, « Mistrals », onte tretze partenaris scientifics internacionaus assajan de comprendre coma fonciona lo bacin mediterranèu. Li trobam tant lo CEA coma l’Ifreme r o encara le Burèu de recèrcas geologicas e minièra s.
Article écrit avec les suggestions de Reinat Toscano
Lo biais de circular deis aigas n’en serà cambiat, e amb eu l’oxigenacion deis aigas prigondas qu’afavorisan lo peisson. Un autre auvari atendut, es la ressorsa en aigas doças que serà borrolada. Mai a l’ora d’ara lei modèles climatics an pas pron espinchat quàuquei relargs marins qu’ameritarián mai de coneissença. Son aquélei que lei scientifics d’HyMeX forgonaràn.
Aqueu programa s’inserisse dins un autre, mai larg, « Mistrals », onte tretze partenaris scientifics internacionaus assajan de comprendre coma fonciona lo bacin mediterranèu. Li trobam tant lo CEA coma l’Ifreme r o encara le Burèu de recèrcas geologicas e minièra s.
Article écrit avec les suggestions de Reinat Toscano
A mi juin 2010, les crues de l'Argens (83), des phénomènes violents qu'il s'agit de prévoir (Photo Ville de Fréjus DR)