Laurenç Revest – Florian Vernet, se vos volètz presentar personalament e professionalament?
Soi nascut en 41 a Besièrs, dins una familha obrièra ont la lenga èra presenta dins la vida de cada jorn : es a dire lo lengadocian « oriental » de mon paire e de sa maire, lo lengadocian de la nauta valada d’Aude de mon autra grand. Èra la lenga de l’ostal, e per mon paire la lenga del trabalh, de la vida sindicala (se parlava fòrça occitan dins son usina). Non èra pas la lenga de la cultura, ni de la lectura, ni per eles, ni per ieu, e non sabiái quitament pas qu’èra d’occitan, emai lo parlèsse quasi correntament.
Faguèri d’estudis d’espanhòl e venguèri professor en 1965, a Vilafranca de Roèrgue... es aquí, gràcia a un professor (J. Vedel) qu’ensenhava l’occitan qu’aprenguèri que çò que parlavi èra una lenga vertadièra, amb una literatura, una istòria etc. Aprenguèri a legir en cinc minutas, e a escriure sens tròp de dificultats.
En 1972 me retrobèri en Provença per de rasons de familha : i aviá la possibilitat d’ensenhar l’occitan al Licèu, assegurèri donc un ensenhament de 73 a 96, sus tres classas, tres oras caduna per setmana. En 1975 comencèri a donar de corses a l’Escòla Normala de Draguinhan (e puèi a l’IUFM)... Èrem qualques collègas qu’emplegàvem, a costat de la grafia mistralenca en usatge, la grafia occitana, de metòdes d’ensenhament eretats de las lengas vivas (Renat Merle ; Jan Maria Guilhon...). Foguèt un succès, a tal punt que lo Felibritige nos considerèt coma d’enemics, de gents « qu’ensenhavan pas la bona lenga » (fasián mina de confondre lenga e grafia) e obtenguèron dels Rectorats de Niça e d’Ais l’interdiccion de la grafia occitana (D’unes a l’interior de l’occitan son sus aquesta demarcha, en 2019, es dire l’estat de la dinamica !) I aguèt procès e foguèron condemnats, mas los ensenhaires d’occitan aviam totjorn a compausar amb l’ostilitat dels mitans felibrencs.
A partir de 1982 foguèri encargat d’una mission d’inspeccion que transformèri motu proprio en mission de formacion. Amb lo sosten e l’ajuda del professor P. Castela de l’Universitat de Niça montèrem a partir de 86 un Diplom Universitari a destinacion dels ensenhaires (del primari mai que mai, mas tanben dels collègis e de las mairalas. Durèt fins a 1996 que partiguèri e l’Universitat de Montpelhièr. Aqueste DU formava una quinzenat de mèstres cada dos ans (un bon centenat en tot). Fuguèt remplaçat (?) per de formacions especificas dins d’unas universitats que las poguèron (o volguèron organizar) e pel CAPES.
"Me pòdi vantar d’aver ensenhat de la mairala a l’Universitat"
Laurenç Revest - Quin rapòrt entre vòstras creacions, vòstre trabalh pedagogic e vòstre biais militant per la lenga la lenga occitana ?
L’occitan es encara una lenga viva perque despuèi las originas, d’òmes la parlan... la legisson e l’escrivon.
Soi totjorn estat un legeire acarnassit. La literatura me passiona, pòdi legir dirèctament en espanhòl, en catalan, e en portugués (e ne profièchi !), mas en realitat legissi de tot, de francés, e de traduccions, mai que mai de l’anglés e del japonés. Quand ensenhavi en Licèu, dins las annadas 70 la literatura disponibla e donc los tèxtes que podiam porgir als estudiants èran fòrça limitats, sovent passeistas, e provincials, a despart de las grandas òbras mistralencas, de d’Arbaud o Galtièr.
De tot biais, pensavi que mestrejar una lenga passa per l’expression personala, orala o escricha. Aviái mes en plaça de talhièrs d’escritura, e per mandar lo lec comencèri per escriure e propausar de tèxtes d’imaginacion. Los escolans se i metèron eles tanben. Es aital que comencèt, per ieu.
Ai pas jamai res escrich en francés.
Comencèri en lengadocian (me semblava que mestrejavi mai aquesta varietat) (Qualques nòvas d’endacòm mai) mas passèri lèu al provençal (central) (Miraus escurs). Entre temps aviái escrich pel teatre (Teatre de la Mediterranèa d’A. Neyton) cinc pèças en un acte, un teatre « d’agit prop » que la tropa virèt en Provença subretot... fins qu’a Barcelona.
En tant que formator sul relarg de l’Academia de Niça, soi estat en contacte amb lo gavòt, lo niçard plan solid, la tapada de parlars que se pensan diferents de Ròcabruna a Pelha. Aquesta experiéncia de la vertadièra diversitat de la lenga m’a convençut de la dobla necessitat d’estudiar a fons los parlars dins lor realitat locala, e d’autra part de la necessitat en contrapés de l’existéncia d’una lenga de referéncia.
M’a permés en mai una experiéncia unica, que ne soi mai fièr que de tot lo restant : un trabalh aprigondit sus la pedagogia, e mai dins l’ensenhament aboriu. Me pòdi vantar d’aver ensenhat de la mairala a l’Universitat e d’aver una pichòta idèa de çò que pòt èsser un ensenhament coërent. (M’arriba encara d’èsser convidat dins de classas de mairala publicas o Calandreta). Qualques documents pedagogics fabricats dins aquesta pontannada son encara « en servici ». Los tres libres de contes (La Princessa Valentina ; Lo Grand secet de las Bèstias ; Contes a rebors) son sortits d’aquestas experiéncias... e de los qu’inventèri per mas filhas e mas felenas.
Anavi oblidar ! De tot aquel temps, fins al moment que partiguèsse per Montpelhièr soi estat responsable (amb Pèire Brechet, Magdalena Motte, Andrieu Neyton, Renat Merle...) de la seccion de Var de l’IEO. Ont aviam organizat un ensem de corses publics e de dimenjadas de practica de lenga e cultura.
Presentèri una tèsi en 1992, sul teatre barròc d’Ais de Provença (Gaspard Zerbin) e participèri a las dètz primièras juradas del CAPES.
Soi arribat a la facultat de Montpelhièr en 96, i soi demorat dètz ans ont ai dirigit çò que, de simpla seccion devenguèt Departament complet. I ai assegurat un cors de lingüistica, de gramatica e de traduccion. Participèri a un vintenat de juradas de tèsis.
La setmana venènta Florian Vernet aborda lo còr de son subjèct : per eu fau un occitan referenciau, una “lenga comuna”. Rementatz vos que lei comentaris son dubèrts.