Fernand Vedel : « esplechar lo gas de chiste seriá un marrit carcul a tótei lei niveus »


Ex directeur de recherches du CNRS, spécialiste de l’ADN des plantes, c’est pourtant sur les gaz et pétroles de schiste qu’il enquête. Son livre sort aux éditions Adeo avec une partie en occitan languedocien qu’a toujours parlé ce « paysan aveyronnais ». Entretien.



: Fernand Vedel : L’exploitation du gaz et du pétrole de schiste est une activité telle que les adorent les spéculateurs, on exploite jusqu’à épuisement un gisement, en deux ans, puis on recommence ailleurs, en laissant derrière soi les problèmes écologiques majeurs » (photo XDR)
Tota l’Industria americana s’endralha dins l’esplecha de gas de chiste, que fa ara deis USA un exportator d’idrocarbures. Perqué tant de vòlha ?
Après 150 ans de revolucion industriala, qu’avèm fòrça tirat sus leis energias fossilas, la resèrva mondiala es a fondre. E lo resultat de son esplecha es l’efècte de sèrra. Es dins aqueu contèxte qu’arriba l’idèa d’esplechar leis òlis e gas de  chiste, bòrd que lei gràndei companhiás petrolieras n’avián lo gaubi.
 
Qué destria l’esplecha dau petròli tradicionau e aquela dau petròli de chiste ?
Lo biais de faire es completament diferent. Amé lo petròli, lei resèrvas son de pòchas immensas mentre qu’amé lo chiste es tot lo contrari ; qu’avèm de micrò particulas semenadas d’en pertot. Aquò càmbia tot per l’esplechaire. L’extraccion se fa amé l’ajuda de la quimia combinada amé lo cavament. Fau cavar prefond, puèi cavar encara a l’orizontala, alòr que se debana la fracturacion idraulica.
 
Es coma aquò que siguèt possible d’anar prefond quèrre gas e petròlis. Per aquò far, es necite d’injectar fòrça aiga e arena combinadas amé de produchs quimics, que sa composicion es segreta. Sabèm solament que i a d’acide cloridric, d’agents gelificants e d’antibacterians.
 
Un còp facha la fracturacion, se recupèra lo gas, mai tambèn lei fangas.

Resèrvas fantasticas mai esplecha impossibla

Le 24 février dernier le président Obama a mis son veto au texte voté par le Congrès des USA, celui-ci devant mettre fin au moratoire sur la construction de l’oléoduc Keystone XL, entre le Canada et le Golfe du Mexique aux USA, et une branche secondaire.
Quant de petròli e de gas seriá possible d’esplechar coma aquò ?
Estimar lei resèrvas en França es pas facile, que lo sauprèm qu’un còup que serà escandalhat  lo territòri. Mai sembla qu’avèm la premiera resèrva d’Euròpa per ce qu’es dau gas de chiste, e que siam au quingenc reng per ce qu’es dau petròli. Segon l’Agència Americana d’Informacion sus l’Energia (ESEIA) seriá la China, la premiera resèrva mondiala, amé beleu 31 000 miliards de mètres cubes, seguida per l’Argentina amé 21 000 miliards. Pensam que n’i a fòrça tambèn en Ucraïna.
 
Pasmens l’estimacion tèn pas còmpte de la dificultat d’esplechar, que pòu èstre terribla. En Polonha, per exemple, la resèrva èra fantastica, mai l’esplecha impossibla, bòrd que la ròca èra ben tròup dura per aquò faire.
 
Per dire lo verai, a l’ora d’ara i a gaire qu’ais Estats Units, au Canadà e en Argentina que se tròban en meme temps de ròcas soterranhas adaptadas a l’esplecha, una infrastructura industriala  que rende possibla aquela esplecha, e una reglementacion pron negligenta per l’autorisar.
 
E en practica, es qu’es duradissa aquela esplecha ? Pron per una activitat vertadièra ?
Au començament, amé de bònei condicions, l’esplecha dona una produccion importanta. Mai leu demenisse, e après dos ans, es un vertadier estraçament. Vaquí, segur, una situacion tala coma leis aiman leis especulators ! Es la rason que nos vau aquel afogament deis Americans, que s’embalan per chasque novèu jaç. Amé l’esplecha deis arenas bituminoias canadianas, leis Americans imaginan un oleoduc-gasoduc per lei menar jusqu’au Golfe dau Mexic. Maugrat un moratòri ! Deman amé lei Republicans US au poder, se farà. Es fòu !

Leis industriaus francés son solets en Euròpa a possedir lo gaubi dins tota la filièra

En Euròpa vos sembla possible aquel afogament per lei potz de gas de chiste ?
Non, en Euròpa, lei jaç son mai pichons, e lo Còdi Minier empacha l’esplecha privada. A autorisat per exemple de suspendre lo permés de recèrca dins lo Luberon, que premier siguèt jamai que delivrat per cercar de petròli convencionau.
 
Borloo n’as donat 64, de permés, en 2010. E 20 èron per de gas e petròlis de chiste. Au Miègjorn èron tótei per cercar de gas : Monteleimar, Nime, Alès… Puèi en julhet 2011 amé la Lèi Jacob, la fracturacion siguèt enebida, e l’informacion dau public obligatòria.
 
Siguèt une empacha dei gròssas per leis industriaus francés, solets en Euròpa a possedir lo gaubi dins tota la filièra, amé Total, SNS, Lafarge e Veolia.
 
Quaus son lei riscs am’aqueu tipe d’esplecha ?
Amé 15000 m3 d’aigas cargadas de produchs quimics per chasque potz, lo premier risc es idric, d’aitant mai que lo malhum sosterranh es important dins aquela esplecha. S’i tròba de metan, qu’eu polluisse leis aigas sota tèrra, amé d’autrei gas d’efècte de sèrra. 30% seràn mandats dins l’atmosfèra. E lo sota-sòu pòu èstre clafit de 750 produchs diferents d’esplecha, am’ un potenciau  nociu.

Seriá cresible d’esperar un reviscolament de l’emplec amé l’esplecha de nòstreis idrocarbures sosterranhs ?
Per reviscolar l’economia pensi qu’es un marrit chiframent. Pertòca lo paisatge, e per quauqueis emplecs creats per quauquei temps, l’esplecha de gas de chiste farà fugir lei toristas per longtemps. Après coma faràn aquélei país per reviscolar l’economia ?

pour commander l'ouvrage, en français, partiellement écrit en occitan.
La Seyne, manifestation contre les permis de recherche, avril 2012 (photo MN)

Ecrit en provençal avec les suggestions lexicales de Reinat Toscano

Samedi 4 Avril 2015
Michel Neumuller