Farem l’alhòli !


Le Petit traité amoureux de l’Aïoli de Jacques Bonnadier dit beaucoup de choses sur l’art de le monter ou de le manger, mais il fait aussi une large place aux écrivains qui ont manié le pilon dans le mortier de la convivialité.



L'ouvrage avait d'abord été publié en 2007 à La Librairie Contemporaite, le voici réédité chez A l'Asard Bautezard (photo XDR)
A l’ora d’ara s’entend segur lo bram « Alhòli !”, e mai que d’un còp, es seguit de l’exclamacien « Yeba ! », que nos ven dau castilhan « arriba ! ». L’obratge de Jaque Bonnadier, jornalista de tria, animator de la vida musicala e fin esperit, nos lo rementa, lo cantaire marselhés Jo Corbeau e sei joines afogats que devián acampar lo Massilia Sound System, l’an cridat sus lei scènas au començament deis annadas 1980. E èra un crit de raliament.
 
Es segur pas que de recèptas d’un bòn alhòli que trobaretz dins l’obratge en francés de Jaque Bonnadier, « Petit traité amoureux de l’Aïoli », mai encara lo contèxte istoric ont es vengut (un remèdi a la Pèsta de Marselha en 1720 ?), e l’envam que fa nàisser dins una societat que pantaia de fèstas, de libertat e de convivéncia.
 
E la cançon de Jo Corbeau disiá dejà tot aquò en 1982. «  Verse dans un mortier en vrai bois d’olivier / un grand tiers de rock, un grand tiers de reggae / un grand-grand tiers d’amour et un grand tiers de joie. / Compte bien quatre tiers et pilonne avec foi… Fais monter l’aïoli qui fait tomber les frontières… Mais savez-vous aussi ce qu’est le grand yéba / La transe de folie, la danse de Saba / Alliez les deux : aïoli et yéba…C’est le même combat ».

Acampar d’elements diferents per reussir

Un carburant, l'huile, un polymère, le jaune d'oeuf avec l'ail, et beaucoup d'entrain pour agencer les deux ! (photo MN)
Era pas lo premier còp que l’òli d’oliva ajustada ai polimèras que son alhet e jaune d’uòu sostenián un discors sus la societat. Mistral escriviá ben dins son journau… L’Aiolí que : « nautri li bon Prouvençau, au sufragi universau, voutaren per l’oli e faren l’aiòli ». Era un mejan d’apelar lo monde a l’unitat.
 
Fau dire qu’aquela maionesa especiala deu acampar d’elements diferents e comptar sus lo gaubi de son montaire, que dèu respectar l’identitat pròpria de chascun : l’òli, l’uòu, l’alhet. Acampar lei diferéncias per una muma tòca, vaquí lo pantai de mai que d’un …
 
Segur, am’aqueu libre l’i aurà tot ce que fau sacher per reussir aquela ambrosia, que segur se manja pas parier segon lo país, la societat, lo moment de l’annada… Mai encara un còp, sotalinhem qu’es justament una òda a la diversitat acampairitz que nos canta Jaque Bonnadier dins aquelei 110 paginas de bonur. L’i mancariá quand meme de faire una plaça mai granda a la lenga que sosten aquela institucien qu’es l’alhòli.

D’Andrieu Suarès a Marius e Janeta

Se trobam dins aqueu libre fòrças referèncis literaris a prepaus de nòstre alhòli, de Jan Aicard a Andrieu Suarès, auriam ben aimat, pereu, d’i trobar Mistral dins lo tèxte, e non solament traduch en francés.
 
Aquò dich, faudrà legir totei lei citaciens que Jaque Bonnadier semena dins son obratge, onte creisson tant lei dialògs dau Marius e Janeta de Guediguian coma un poèma en provençau e anglés (ailàs nos lo prepausa ren qu’en anglés) mandat per un Casteugombertenc a un nebot que se maridava  ais Estats-Units.
 
Ben segur, un còp dubert aqueu libre, auretz l’enveja màger d’agantar lo mortier (dei peirieras dau Bestouan a Cassis, evidentament !), e de sortir leis uòus dau frigò !

Petit dictionnaire amoureux de l'Aïoli, Jacques Bonnadier, ed. A l'Asard Bautezard!  110p. ill. 12€.  
Et puis un cri de ralliement, comme une bénédiction païenne : "Alhòli sur vous!". La mayonnaise prendra forcément dans le public, ou dans la société! (photo MN)

Ecrit en provençal maritime, avec les précisions lexicales d'Alain Barthélemy.

Dimanche 30 Aout 2015
Michel Neumuller